Cerddi Edern a Cherddi Eraill/Judas Iscariot
| ← Y Cwpan Tsieni | Cerddi Edern a Cherddi Eraill gan John Glyn Davies |
I'r Llenor Mawr → |
JUDAS ISCARIOT
R. W. Buchanan.
Celain Judas Iscariot
a'r Faes y Gwaed ar ei hyd,
Enaid Judas Iscariot
yn sefyll wrthi yn fud.
Du oedd y nos a'r ddaear,
du oedd y wybren uwchben,
du y cymylau drylliog,
a'r lloer yn goch tucefn.
Celain Judas Iscariot
yn gorwedd ar ei hyd;
Enaid Judas Iscariot
heb obaith yn y byd.
Daear yn anadlu'n dawel,
fel anadl y claf yn wan;
a'r gwlith yn diferu'n rasol
ar lygaid byd yn y man.
Enaid Judas Iscariot
yn ocheneidio'n wan—
" Mi gladdaf fy nghorph dan ddaear
yn ddwfn yn hyn o fan."
Mi a'i claddaf yn ddwfn fel na edrycho
arno un creadur byw,
a phan ddaw'r blaidd a'r gigfran
ni fydd dim corph iddyn nhw.
Oerion y ceryg a chaled,
yn finiog bob un fel cledd;
rhaid chwilio am rywle arall
i fynd a'r corph iw fedd.
Enaid Judas Iscariot
yn llym, yn arw ei drefn,
yn codi corph Judas Iscariot
a mynd ag ef ar ei gefn.
Oer oedd y corph ar ysgwydd,
fel rhew oedd y Gelain wen,
pob dant yn rhuglo a chlecian
fel disiau yn ei ben.
Enaid Judas Iscariot,
oer oedd y corph ar ei gefn,
a llygad y nef fel llusern
yn agor a chau drachefn.
Rhyw haner cerdded a llithro
ymlaen i ganlyn y gwynt,
heb aros—tucefn yr oedd dwylo
yn ei wthio ymlaen yn gynt.
A'r llecyn cyntaf iw gyrraedd
oedd llecyn anial llwm;
'r oedd drain dan draed ac eithin
'r oedd y gwynt yn oer a thrwm.
Y llecyn nesaf i'w gyraedd
oedd merddwr yn ddu ei draeth;
taflodd y Gelain iddo,
ond nofio'n ysgafn a wnaeth.
Codi y Gelain eto
a'r dŵr yn rhewi i'w groen;
mynd nes gweld llecyn ac arno
groesbren ar Fryn y Boen.
Croesbren ar fryn noeth garw,
dwy groesbren gyda hi;
tri chorph yn hongian arnyn,
wedi croeshoelio'r tri.
Ar drawst un groes 'r oedd colomen
yn wen drwy'r noson ddu,
yn cysgu ar y groes ganol
a'i phen o dan ei phlu.
A than y groesbren hono
'r oedd bedd agored heb faen;
tan 'sgrytian aeth Enaid Judas
heibio i'r bedd yn ei flaen.
Pedwerydd lle iddo gyraedd
oedd ceulan Pont y Braw,
a'r cefnllif yn sgubo drwyddi
fel cefnllif coch ar ôl glaw.
Ni feiddiai roi'r Gelain yno
rhag gwynebau'n codi'n y man,
a breichiau'n codi o'r cefnlhf
i'w thaflu yn ôl i'r lan.
Enaid Judas Iscariot
yn troi o Bont y Braw,
a dafnau cochion o'r cefnllif
yn lliwio'r gelain gerllaw.
Dydd a nos yn crwydro,
ar anial noeth a llwm,
pob dydd yn mynd fel y gwyndarth,
pob nos fel glawogydd trwm.
Dyddiau, nosweithiau'n crwydro
drwy Goedwig y Gwae fel hyn,
pob nos fel y gwynt yn ochain,
pob dydd fel yr eira gwyn.
Enaid Judas Iscariot,
mor llwyd yr oedd, mor wan,
yn unig, yn unig, yn unig,
yn unig mewn unig fan.
I'r dwyrain, i'r gorllewin
heb glywed llais un dyn,
misoedd, blynyddoedd mewn galar,
yn crwydro ar ben ei hun.
Misoedd, blynyddoedd mewn galar,
rhedodd ar hyd y nos,
I Enaid Judas Iscariot
daeth goleu draw ar y rhos.
Goleuni draw yn yr anial
yn mynd a dyfod yn wan,
fel pelydrau goleudy yn taflu
ar fôr yn bell o'r lan.
Enaid Judas Iscariot
yn llusgo at y goleu draw,
a'r glaw yn chwipio'n ei erbyn,
a garw oedd llais y glaw.
Dydd a nos yn crwydro,
dwylo'n ei wthio'n gynt,
dyddiau'n mynd heibio fel drycin,
nosweithiau fel tymhestl wynt.
Enaid Judas Iscariot,
gẃr dieithr a rhwyg yn ei fron,
gefn drymedd nos yn sefyll
a neuadd oleu ger bron.
Y rhos dan eira, a'i olion
yn dduon ar ddaear wen,
a rhith lloer arian yn codi
i ddal ei lamp uwch ei ben.
Rhew ar fargod y neuadd,
eira ar fur yn haen,
cysgod gwesteion ar ffenest'
yn symud yn ôl ac ymlaen.
A chysgod y gwesteion
yn ôl ac ymlaen o hyd;
Gelain Judas Iscariot
ar y rhew ar ei hyd.
Celain Judas Iscariot
yn gorwedd ar ei hyd,
Enaid Judas Iscariot
ar frys ac yn arw ei fyd.
Yn ôl ac ymlaen yn frysiog,
yn ôl ac ymlaen o hyd,
fel eirth wrth Begwn y Gogledd
yn aniddig yn anial y byd.
Wrth fwrdd yr oedd y Priodasfab,
goleuni am dano'n wyn—
"Pwy sy' 'na tuallan," meddai—
"yn llusgo ei draed fel hyn?"
Edrychai un o'r gwesteion
drwy'r drws i'r tywyllwch du—
"Blaidd sydd yn troi o gwmpas;
mae ei ôl ar yr eira'n ddu."
A meddai y Priodasfab,
o ben y bwrdd, meddai ef—
"O pwy sy'n ochneidio tuallan,
a galar yn ei lef?"
Trwy'r drws y craffodd gwestai,
a ffyrnig oedd llais hwn—
"Enaid Judas Iscariot
sydd yma'n cyniwair, gwn."
Enaid Judas yn dawel
wrth y drws agored gerllaw,
a gweld y Priodasfab
a goleu yn ei law.
Y Priodasfab yn ei wenwisg,
ymhen y drws, a thudraw
'r oedd Swper yr Arglwydd i'w weled
a goleuni ar bob llaw.
A'i law dros ei lygaid y craff'odd,
a disglaer ei bryd a gwyn,
"Beth fyni di yma ar Swper,
a phechod dy gorph, fel hyn?"
Enaid Judas Iscariot
yn ddu fel y nos dan ei bwn—
"Hir bûm yn crwydro'r anialwch;
nid oes goleuni ond hwn."
A meddai yr holl westeion,
â dig yn llygaid pob un—
"Fflangellwch Enaid Judas
i'r tywyllwch ar ben ei hun."
Y Mab yn mhen drws yn chwifio
ei law i'r chwith ac i'r dde,
a'r trydedd gwaith y chwifiodd
daeth eira yn llond y lle.
Ac o bob pluen eira
cyn iddi ddisgyn ar dir,
daeth colomen wen a daeth miloedd
a'u sŵn yn perseinio'n glir.
Gelain Judas Iscariot
yn symud o'i fan gyda hyn,
adenydd yr holl golomenod
am dano yn amdo gwyn.
Y Mab yn mhen drws yn gwenu—
gwên anwyl—a rhoi amnaid â'i fys—
daeth Enaid Judas Iscariot
yn grwm at ei draed ar frys.
Ar y bwrdd y mae'r Swper S anctaidd,
a'r Priodasfab wrth y gwin—
"Arhosais yn hir am danat
cyn dechreu tywallt y gwin."
A thywallt y gwin o'r diwedd,
a Judas yn y neuadd wen
yn golchi traed y Priodasfab
a'u sychu a gwallt ei ben.