Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon/Siloam, Llanfairyneubwll

← Siloam, Talwrn

Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon gan William Williams (Cromwell)

Saron, Bodgadfa →

SILOAM,

LLANFAIRYNEUBWLL.

BUWYD yn addoli mewn tŷ anedd yn yr ardal hon, am tua thair blynedd cyn adeiladu y capel hwn. Pregethai y gweinidogion cymydogaethol yn achlysurol, yn nghydag eraill a ymwelent â'r ynys. Adeiladwyd yr addoldy yn y flwyddyn 1843, y draul arianol yn £50. Dangosodd yr ardal ei chydymdeimlad â'r achos trwy gludo y defnyddiau yn rhad. Bu Mr. R. Williams, Carna, y pryd hwnw, a Mr. O. W. Williams, Coedelen, yn hynod o ymroddgar fel arolygwyr yr adeiladaeth. Yr oedd golwg pur lewyrchus ar yr achos hwn yn ei gychwyniad, a pharhaodd felly dros amryw flyneddau. Ond daeth yn auaf arno. Yr oedd y cyfnod rhwng y blyneddau 1855, a 1859, yn dymor oer, diffrwyth, a digynydd ar yr achos hwn. Coffeir yn barchus yn yr ardal, am ffyddlondeb y brawd John Owen, Crossing, yn yr adeg hono; ac am garedigrwydd teuluoedd parchus Carna, a Threflysg, yn lletya y pregethwyr. Bu yr adfywiad crefyddol yn 1859-60, yn anmbrisiadwy werthfawr i'r eglwys hon; ymunodd llawer o'r newydd â hi. Y mae golwg obeithiol ar yr achos yn bresenol, fel y dengys y cyfrif canlynol. Nifer yr aelodau ydyw 36, yr Ysgol Sabbathol 50, y gynulleidfa 90. Trwy ymdrechiadau cartrefol, yn nghyda 'r hyn a dderbyniwyd allan o drysorfa y Cyfarfod Chwarterol, y mae y capel yn bresenol yn ddi ddyled. Bu y Parch. W. Evans, yn awr o Fagillt, yn gofalu am yr eglwys hon mewn cysylltiad â Bodedeyrn a Llanfachreth. Wedi hyny, bu y Parch. J. Hughes yn gweinidogaethu yma. Gan fod y ddwy eglwys a enwyd yn galw am fwy o amser a llafur en gweinidog, gorfu ar Mr. Hughes roddi ei weinidogaeth yma i fynu. Yna ymunodd yr eglwys hon â Rehoboth, Maelog, i gyd gyfranogi o weinidogaeth y diweddar Barch. R, Roberts. Ni bu yr undeb hwn ond byr. Ar ol gwasanaethu yma am ysbaid naw mis, symudwyd y gwas ffyddlon hwn gan angau o faes ei lafur, i fwynhau "taledigaeth y gwobrwy." Gofelir yn bresenol am yr eglwys hon, gan y brawd Mr. Hugh Thomas, Llangefni.