Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon/Tabor, Mynydd twrf

← Nazareth, Glanyrafon

Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon gan William Williams (Cromwell)

Elim, Dwyran →

TABOR

MYNYDD TWRF.

DECHREUWYD achos yr Annibynwyr yn y gymydogaeth hon, mewn tŷ o eiddo y diweddar frawd, Owen Hughes, yn y flwyddyn 1847, Perthynai yr aelodau cyntaf i eglwys y Tabernacle, Caergybi, a thrwy anogaeth a chyfarwyddyd eu gweinidog, y Parch. W. Griffith, ymsefydlasant yn y lle hwn; nid oedd y nifer ar y cyntaf ond 7, sef pump o feibion a dwy o ferched, Gan eu bod mor ychydig o rifedi, deuai amryw o'r brodyr o'r Tabernacle yma i'w cynorthwyo am beth amser. Parhawyd i gynal Ysgol Sabbathol a chyfarfodydd gweddi yn rheolaidd, a daeth lluaws o wrandawyr atynt o'r newydd, yr hyn a'u calonogodd i fyned yn mlaen gyda'r gwaith yn llawen a di flino. Yn y flwyddyn 1848, gan fod y tŷ yn anfanteisiol i gynal y gynulleidfa yn gysurus, adeiladwyd yr addoldy presenol. Dechreuodd yr eglwys a'r gwrandawyr gynyddu yn raddol o dan weinidogaeth Mr. Griffith, a gweinidogion eraill a ymwelent yn achlysurol â'r lle, Ymddengys fod yr Arglwydd wedi llefaru yn effeithiol drwy ei genadau yn y lle hwn, yn adeg y "diwygiad" diweddaf, hyd onid oedd "pobl lawer yn dyfod dan gerdded ac wylo, i ymofyn y ffordd tua Sion." Yn mhen rhai blyneddau, cynyddodd yr eglwys yn fawr mewn cydmariaeth i'r hyn oedd yn y dechreu; yn lle pum brawd a dwy chwaer, gwelwyd nifer yr aelodau yn 54, yr Ysgol Sabbathol yn 60, a'r gynulleidfa yn 80. Ond o herwydd y symudiadau lluosog, a gymerasant le yn ddiweddar yn y gymydogaeth, y mae y nifer wedi lleihau, Rhif presenol yr aelodau ydyw 34, yr Ysgol Sabbathol 38, y gynulleidfa 54.