Tudalen:Cartrefi Cymru Owen Morgan Edwards.djvu/99

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

"geisio achubiaeth i ddynion trwy ddarllen iddynt yr hyn na fedrant ddeall"

"Ychydig salmau, gydag un bennod o'r Testament Newydd yn Gymraeg, - oherwydd ni siaradodd yr Hen Destament Cymraeg yn ein dyddiau ni, er ei fod, er llawenydd mawr i mi, yn barod i'w argraffu, - hyn yn unig yn cael ei ddarllen mewn dull gresynus, heb un mewn deg yn ei ddeall, ai dyma'r moddion, ysywaeth, a ordeiniodd Duw i hysbysu i bawb yng Nghymru beth yw cymdeithas y dirgelwch?"

Trydd at yr esgobion yn gynhyrfus,—

"O chwi esgobion Cymru, y rhai a ddibrisia ei enw Ef, os gofynnwch ba fodd y dibrisiasoch ef, atebir mai trwy gynnig y cloff a'r dall a'r anafus i weinidogaeth yr Arglwydd, gan ddweud nad ydyw hyn yn ddrwg. Felly dibrisiwch enw Duw trwy ddweud nad oes eisiau gofalu am ei wasanaeth. Wrth weled eich bod chwi eich hunain yn gwybod, a bod holl Gymru'n gwybod, eich bod wedi rhoddi yn yr alwedigaeth gysegredig ddynion cnafaidd a drwg fu'n crwydro drwy'r wlad dan enw ysgolheigion, afradloniaid a gwyr gweini wnaeth y weinidogaeth yn noddfa olaf iddynt; wrth weled eich bod yn gadael yn y weinidogaeth rai y gwyddys eu bod yn buteinwyr a meddwon a lladron a rhai'n tyngu'n erchyll, rhai y dywed Job mai gwaelach na'r ddaear ydynt, - oni ddywedwch, trwy hyn oll, nad oes eisiau gofalu am wasanaeth yr Arglwydd? Os goddefwch hwynt, ac os arhoswch eich hunain yn lladronllyd o faes eich dyletswydd, a ydych chwi'n meddwl am anrhydedd yr Arglwydd ac am iachawdwriaeth ei bobl?"

Mewn adeg ogoneddus yn hanes a llenyddiaeth Lloegr yr ymddangosodd y llyfr chwerw hwn, pan oedd pob un yn tybied mai ei ddyletswydd oedd cynnal breichiau'r frenhines Gymreig oedd ar orsedd Lloegr a'r Iwerddon a Chymru. Dyma gyfnod gwladgarwch ar ei gryfaf, oes aur Eglwys Loegr a llenyddiaeth Seisnig. Ond nid oes Gymro fedr ddarllen llyfr Penri heb gydymdeimlo ag ef yn llwyr, a hynny ymhell cyn dod at y geiriau olaf,—