Tudalen:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu/121

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

RISIART DDU. 109

at brophwydoliaethau y Beibl, ac mewn cysylltiad â hyny wedi penderfynu cyfansoddi Awdl ar " Adferiad Jerusalem," fel math o gyferbyniad, mae'n debyg,i'r Awdl gyntaf a gyfansoddodd yn ei fy wyd. Ond oed- odd roddi ei fwriad mewn gv» eîthrediad hyd nes ym- ddangosodd rhestr testynau Eisteddfod Rhuddlan, pan y llyncwyd ei fryd yn gyfangwbl gan bwnc mawr- eddus " Yr Adgyfodiad " — testyn oedd yn dwyn cysylltiad agos â'r pwnc a ddewisasai efe ei liun.

Ynmhenwyth mlyneddar ol Eisteddfod Rhuddlan, cawn Eben yn ymgeisio eto am Gadair Powys, yn Eisteddfod fawreddog Llangollen. Y testyn ydoedd " Awdl ar Frwydr Maes Bosworth," a'r beirniaid oeddynt Hiraethog, Nicander, a öhaledfryn. Barnai y ddau gyntaf mai Eben oedd y buddugoliaethydd, a'i fod yn deilwng o gael eistedd am y drydedd waith yn Nghadair Parddol ei wlad— anrhydedd nad oedd neb o'i gydoeswyr yn feddianol arno. Cynhaliwyd yr Eisteddfod hon yn 1858, ac yr oedd Eben ar y pryd yn 56 oed.

Yr oedd einbardd bellach yn myned yn hen, ond yr oedd ei awen, er hyny, yn parhau yn fywiog eto, er gwaethaf tymhestloedd profedigaethus a ddisgynas- ent ar ei ben. Yr ydym yn ei gael, gan hyny, yn ym- geisio am y Gadair Farddol am y chweched waith yn Eisteddfod Genedlaethol Caernarfon (1862), yn drugain mlwydd oed. Y testyn ydoedd " Awdl ar y Flwyddyn," a'r beirniaid oeddynt Nicander, öaled- fryn, a Gwalchmai. Barnai y cyntaf mai bardd Olynnog a ddylasai gael y gadair, ond yr oedd yddau ddiweddaf yn barnu yn " unfryd unfarn " mai Hwfa Môn oedd y buddugoliaethydd, ac cfe gan hyny a gadeiriwyd. Barnai llawer fod y siomedigaeth a gafodd Eben ar y pryd wedi prysuro ei farwolaeth, gan i'r amgylchiad galarus gymeryd lie mor fuan ar