RISIART DDÜ. 117
Pa beth bynag a ddywedir am eiriad y dyfyniad uchod, rhaid i bawb addef ei fod yn cynwys ffeithiau sydd yn eglur brofi raai Ymneilldmvr gonest oedd ein bardd, a'i fod hefyd yn dra pbenderfynol i ymddwyn yn ol argyboeddiadau ei gydwybod.
Yn mhen rhyw gymaint o araser ar ol y dygwydd- iad uchod, cymbellwyd ef i fyned i gadw Ysgol Ram- adegol yn nhref Pwllheli. Teimlai yntau awydd eryf i dderbyn y cynyg ; ond tra y meddyliai am adael ei hen gymydogaeth, dyryswyd yr amcan yn llwyr gan brofedigaeth o'r fath chwerwaf, sef cystudd a mar- wolaeth ei unig fab, James Ebenezer Thomas.
Pan oedd y bardd oddeutu deg-ar-hugain oed, teim- lai raddau o anhawsder gyda golwg ar wirioneddau yr Efengyl. Yr oedd o'r braidd yn gogwyddo at drobwll peryglus amheuaeth. öynghorwyd ef i ddarllen Foley, Butler s Analogy, a Hall on Modern Infidelity, Ar ol darllen y llyfrau hyn, addefai wrth eu dychwelyd, eu bod wedi rhoddi esmwythdra mawr i'w feddwl. Darllenodd Scott's Force of Truth hefyd ; ac ym- ddengys i'r llyfrau hyn fod yn foddion, yn Haw Ysbryd Duw, i lwyr chwalu ei boll ofnau a'i amheuon gyda golwg ar wirioneddau mawrion Gristionogaeth. Par- haodd am flynyddau wedi hyo heb wneud proffes gyhoeddus o grefydd ; ond tua'r flwyddyn 1840, dig- wyddai gwr ieuanc, ag oedd yn gryn gyfaill iddo, bregethu yn y Oapel Uchaf, a'i destyn ydoedd, " Pa- ham y sefwch chwi yma ar hyd y dydd yn segur? " Teimlodd Mr. Thomas yn ddwys dan y bregeth, ac nid hir y bu heb ymuno a'r Methodistiaid yn nghapel Seion. Bu yn aelod hardd o'r eglwys bono hyd nes yr adeiladwyd capel newydd yn y pentref, oddeutu deuddeng mlynedd cyn ei farwolaeth. Dyma yr adeg y dechreuodd o ddifrif ar ei yrfa grefyddol, yr hon a fu mor ddysglaer byth ar ol hyny. Wedi i'r capel
