Tudalen:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu/132

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

120 COFIANT

" Tuag wythnos cyn iddo farw, pan'ymwelodd cyfaill âg ef, wylai yn hidl am ei fod yn rhy wan i ymddyldan. Pan y daeth ato ei hun, sylwai, 'Oes o ryfel caled a gefais i yn y byd. Yr wyf yn meddwl fod rhyw fwy o dueddiadau drwg ynof fi na neb, ac onide na buasai eisieu cymaint o ymdrech i'w darostwng am gymaint o flynyddoedd. Bydd yn bur chwith i mi fy ile wedi myned i'r nefoedd i gael llonydd- wch.' Dywedai with gyft.il Ì, ychydig ddyddiau cyn marw, • Mae yn gysur i'm calon beddyw na ddefnyddiais yr awen i lygru neb trwy ganiadau masweddol ' Cymered beirdd ieuainc Cymru Eben Fardd yn esiampl yn ei burdeb hwn.

" Yr oedd fel y Salmydd ag ' of n angeu wedi syrthio arno ' o'r decbreu, sef, ofn ei ddirdyniadau ; ond nid ydym yn gwybod iddo gymaint ag unwaith amheu diogelwoh ei gyflwr. Yr oedd ei ffydd yn Nghrist yn ddiysgog. Tystiai yn fynych nad oedd waeth ganddo pa un ai byw ai marw a wnai, oni bai am loesion angeu. Tybygem fod yn anmhosibl i neb, yn ol trefn natur, gael ei waredu yn llwyrach oddi- wrth yr byn a ofnai nag efe. Bu farw mor dawel a difraw ag y cysgodd erioed ar fron ei fam. Do ! gwybu Eben Fardd trwy brofiad pa betb yw ' huno yn yr Iesu.' Ychydig cyn ei ymadawiad, dywedai mewn cynghanedd,

1 Y nefoedd fydd

Yn berffaith ddydd

bob goleuni i'w ddysgwyl sydd.'

'Mae yr awen yn eich canlyn o byd, 'nhad bach,' ebai ei ferch. 'Ydyw,

hyd angeu,' ebai yr.tau gyda gwên, ' yn y nefoedd y canaf yn iawn ! '

Fel yna, am haner awr wedi wyth o'r gloch y boreu, Ohwefror 17eg, 1863, yr ymadawodd Eben Fardd a'r fuchedd hon ; ond nid heb yn gyn taf wasanaethu ei genedl yn y modd ffyddlonaf fel lienor, bardd, a Christion. öladdwyd ef y dydd Llun canlynol yn mynwent Olynnog Fawr.

Yr ydym yn awr yn gadael y rhan fywgraffyddol o'r traethawd, ac yn prysuro yn mlaen at y rhan bwysicaf, yn ein tyb ni, sef y rhan sydd i ddwyn cys- ylltiad ag athrylith Eben Fardd. Nid yw bywyd Eben yn hynod, ar wahau oddiwrth ei yrfa lenyddol. Yn wir, y mae bywyd llawer dyn di-athrylith hollol wedi bod yn llawer mwy amrywiol a rhyfedd. Ond