XXV. TYMOR O GALEDI
LLE digalon ydoedd Winnipeg i ddyn allan o waith ar yr adeg y taflwyd Daff ar drugaredd amgylchiadau yno tua diwedd yr haf 1893. Pe bai ei ddyfodiad rai misoedd yn gynt buasai yn well o gryn lawer, oblegid yr oedd nifer mawr o'r gweithwyr hur wedi mynd allan i'r wlad i gynaeafu'r gwenith. Ond erbyn hyn yr oeddynt yn dechreu dychwelyd i'r ddinas a chwilio am eu hen waith yn ôl. A gwell gan bob meistr ydoedd ail-dderbyn llafurwr y gwyddai rywbeth am ei werth, na chyflogi llanc dibrofiad a oedd wedi bod mor ffôl a chyrraedd y lle yn y "fall."
Profodd Daff i'r eithaf galeted oedd yr ystrydoedd, a faint caletach fyth oedd calon ambell gyflogwr yn yr ardal.
Druan o'r Cymro! yr oedd greenhorn wedi ei ysgrifennu yn fras drosto, ac yr oedd hyd yn oed ei ddillad o'i benwisg ysgafn i'w esgidiau haf— yn ei gyhoeddi, cyn yngan ohono air, fel yn perthyn i frawdoliaeth y newydd ddod."
"No, nothing doing!" oedd y frawddeg erchyll a âi'n greulonach bob dydd, am ei bod bob dydd hefyd vn golygu plymio'n ddyfnach i'r ystôr fechan o arian D.Y. a'i cadwai rhag newynu. Prin ddigon o'i arian ei hun a feddai Daff er talu ei gludiad i Winnipeg â hwynt, ond ar y ffordd tuag yno ni roddai hynny yr un anesmwythder iddo. Onid oedd ei frawd, perchennog y Dry Stores, wedi anfon amdano, ac yn ei ddisgwyl? Byddai popeth yn dda ond cyrraedd ato. Ond yn awr, heb frawd, heb gyfaill, heb gartref, heb lety priodol, heb ddillad gaeaf, yr oedd ei gyflwr yn resynus i'r pen.
"Paham na wnei di gynnig ar y La Dernière?" ebe rhywun wrtho yn y llety cyffredin un noswaith, pan nad oedd llygedyn o obaith o unman.
"La Dernière! beth oedd hwnnw, tybed?"
