Tudalen:David Williams y Piwritan.djvu/27

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

III

CROESI'R RHINIOG.

Ryw fin nos, tua'r flwyddyn 1848, a Dafydd yn fachgen deuddeng mlwydd oed, anfonasid ef ar neges i bentref Edern. Digwyddai fod yn noson Seiat i'r sawl a arferai fyned yno. Ymdroes y bachgen yn hwy nag arfer ar ei neges, ac, wedi ei ddyfod at y capel, fe welai bobl yn cyrchu i'r Seiat. Yno y safodd gan syllu'n ddwys ei drem. Yn y man, dyma Griffith Hughes yn dyfod heibio. "Hylo, Dafydd," meddai, "beth wyti'n geisio yma ? Gwell iti ddwad efo mi i'r seiat." Ac i mewn yr aeth. Grym go fychan sydd ddigon i symud y garreg ar lethr y mynydd, a buasai llai nag awgrym gŵr fel Griffith Hughes yn ddigon i beri i Ddafydd dreiglo i'r tŷ y noswaith honno. Onid y ffordd hon yr oedd tueddiad ei feddwl a thyniad ei galon?

Fe gafodd y bachgen,—ysgub y blaenffrwyth o deulu'r Bryniau,—groeso dwys-lawen gan y frawdoliaeth. Gwir ddarfod i'r gweinidog roddi cerydd llym i William Jones, gwas y Bryniau, am "beidio a thwsu'r hogyn yn well i Dŷ yr Arglwydd," ond y gwir yw, mai dylanwad distaw yr hen Gristion hwnnw yn ei fywyd beunyddiol a yrrodd Dafydd i'r man y'i cafwyd gan Griffith Hughes; ac yr oedd cael bachgen deuddeg oed i ddyfod, megis ohono'i hun, at y rhiniog yn rhywbeth gwych.