Tudalen:Diwrnod yn Nolgellau.pdf/14

Oddi ar Wicidestun
Ni brawfddarllenwyd y dudalen hon eto

To Drws y Nant " *Bala... 14 Dolgelle to Manchester. ... ... At Bala, on r. a T. R. to Aberystwith: on I. to Carnarvon. Within 2 miles of Corwen, on 1. a T. R, to Aberconway.

  • Corwen

Llansantffraid, T. G.

  • Llangollen, Denb., Cross the Dee: and on

1. a T. R. to Ruthin. Ruabon ... M. 10 21 2 12 6 F. |: 1 M. 8 30 5 32 F. 11 5 45 7 A'r tafarnau y byddys yn aros ynddynt er diwallu'r teithwyr, a newid ceffylau oeddynt: Dolgellau: "Golden Lion." Drws y Nant: "Howel Dda." Bala: "Bull." Corwen: "Owen Glen- dwr." Llangollen: "Hand." O'r ochr arall: "Cannon Office Inn;" Caernarvon: "Hotel." Yn awr galwaf sylw'r ymwelydd at y gwrthddrychau canlynol :-

YR WNION * (GWYNION). Dyfrheir coedwigoedd a dyffryn y dref gan yr afon dlos hon, ag sydd fås a llydan, ac a rêd oddidan Ddolgellau, tros ba un y ceir pont o saith-bwa-maen, a sylfaenwyd yn 1638, ond yn ddiweddar a helaethwyd, ac a ëangwyd. Una â'r afon Mawddach yn ymyl Llanilltyd, oddeutu dwy filltir islaw. Rhêd y Maw, neu'r Fawddach, o'r mynyddau, yn y gogledd-ddwyrain, gan gyf- eirio a rhedeg hyd Lanilltyd, ac y mae hi a'r Wnion yn gyfoethog o ëogiaid a brithylliaid. Medi Sfed a'r 9fed, 1903, trwy dymhestl enfawr o wynt a gwlaw, bu i'r Wnion a'r Aran neidio dros eu herchwynion a haner boddi'r dref. Yn Heol-y-bont mesurwyd y dyfroedd yn yr annedd-dai yn chwe' throedfedd. Nofiai counters y maeldai a dodrefn y tai, a gwelwyd yr Aran yn gwneyd llwybr newydd iddi ei hun ger Swyddfa'r "Goleuad." Cyfrifid dyfnder y dyfroedd cythryblus ger Pont y dref yn 15 troedfedd, a bu i'r genllif ddinystriol dori'r bont yn ddwy. Y grog-bont newydd o haiarn, a godwyd a'r draul o £100 gan y dref, a gariwyd oll ymaith,

[ref>Ar faes llên a barddas arddelwa beirdd o fri eu hunain ar enw'r afon. brydferth hon, nid amgen Glan Wnion, Dolgellau, a'r Parch. E. Wnion Evans, Derwenlas, Machynlleth.</ref]