Tudalen:Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion cymru Cyf II.pdf/10

Oddi ar Wicidestun
Ni brawfddarllenwyd y dudalen hon eto

RHAGYMADRODD

YR AIL GYTROL.

WELX yr ail gyfrol a'r olaf o'r gwaith hwn bellach wedi ei gorphen, a'r terfynau a osodais i mi fy hun wedi eu cyraedd, nid oes genyf bellach ond ei ahyflwyno i sylw a hynawsedd ffy nghydgenedl. Blin genyf i'r gwaith fod ayhyd heb ei orphen ar ol ei ddechren, nid oedd yr achosion o hyn o tan fy rheolaeth i. Un achos ydoedd i mi mown canlyniad i ozlafur gyda ahasglu defnyddiau a pharotoi ar gyfer y gwaith, niweidio fy iechyd i'r fath raddau, fel y bum dan orfod i ymatal oddiwrth bob llafar meddyliol am gryn smugar, a thebygol yw na chaf ty llwyr ryddhau oddiwrth y gyfryw effeithiau tra byddwyf yr ochr hyn i'r bedd. Achos arall ydyw annybendod sc esgeulasdra dynion i dalu am y rhadad ar en dyfodiad drwy y wasg, er creta a chrefu arnynt ddiwygio ar y pen hwn, onide nag gellid myned yn mlaen; er i hyny symbyla rhai o honynt, y mas y mwyafrif yn aros hyd yma yn glustfyddar a digitro. X mae'r amser, y llafar, a'r draul o gasglu defayddiau, a'u gosod allan yn dronna, wedi bod mor azprhaethol fawr, fel pe gwybuaswe en maint oya deahren, nid yw yn debygol y buasai ynof ddigon o wolder phenderfyniad i ymosod ar y gorchwyl. Modd bynag, meddaf ya AWT yr hyfrydwah o gynyg i'r cyoedd ffrwyth llafur caled a chostfawr, o nid peth nad ydyw Fedi posti dim. Teg yw yohwanegu i mi gael gradd bolaeth o bleger o hyfrydwch with groniclo hanes yr hen wroniaid, ac y mas olywed eraill yn datgan y boddhad a'r lles a gaw- sant wrth ddarllon y gwaith wedi bod yn ychwanegiad mawr at fy llawenydd. Y mae hefyd y Uythyrau cymeradwyol i'r gwaith a dderbyniais oddiwrth lenorion dysgodig, yn nghyd a'r cymeradwyaethau cynes as untrydol a roddid i'r gwaith gan olygwyr oyfnodolion perthynol i'r gwahanol en wadau yn Nghymru, wedi bod yn anogaeth graf i mi barhau fy ymdrechion hyd nas byddai y gwaith ar ben, megye Grolygwyr Y Dryxorfa, I Cylchgrawa, Yr Eurgrason, Yr Haul, Y Dyagedydd, Y Diwygiwr, I Beirniad, Croniol, Soron Cymru, Yr Herald Cymraeg, Y Gwladgaroor, Y Byd Cymreig, Cronicl Cymru, Y Fanor ac Amseros Cymru. Y mas adolygiadan y rhai hyn oll y mwyaf oydunol, ac anogaethol o ddin sydd wedi ym- ddangos eto am unrhyw lyfr yn unrhyw iaith. Ymddengye nad yw y Cymry hyd yma wedi deall natur, na gwybod gwerth llyfr o fath y GEIRIADUR BYWGRAFFYDDOL, onide baasont yn fwy awyddus i'w feddiann, a'm cynorthwyo i'v ledaenu. Dywedai y diweddar Baroh. W. C. Williams yn ei adolygiad o'r Llyfr, “ Yr ydym yn rhyfeddu na brasai ei gylchrediad yn oyraedd uguin non ddeg mil ar hugain o enwau derbynwyr. Yr ydym yn ofni fod