Tudalen:Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion cymru Cyf II.pdf/13

Oddi ar Wicidestun
Ni brawfddarllenwyd y dudalen hon eto

JON

JON



dan ei ofal, a chytunwyd i roddi galwad iddo, i ddyfod ì lafurio ao i wneuthur ei arosiad yn en. DEU ac felly efo a neillduwyd i waith cyflawn y weinidogaoth yn y lle crybwyll- edig, Mai 26ain, 1719, pryd yr oedd. deunaw o weintdogion yn wyddfodol. Yn y flwyddyn mlynol i'w urddiad priododd ef a Mary /vans, o'r cwrt, ger Saron, Llangeler; ac fel dyn, Cristion, a gweinidog, cerid ef gan y rhaioll a'i hadwaenent, Ond fel y mae ffordd gwr yn dywyll o'i flaen, a chynllun- iau y nefoedd yn dra gwahanol i'r eìddom mi; felly ni bu ei arosiad yn Mheneadair ond dros dair blynedd ; derbyniodd alwad gan yr eglwysi Annibynol yn lehem a Rhos- ymeirch, yn sir Fôn, Gogledd Cymru, a symudodd yno ifyw. Llafuriodd yn y lle- oedd dywededig am tua saith mlynydd gyda. llwyddiant ea chymeradwyaeth nei iduol & gellir dywedyd eu bod hwy yn ei garu ef, ac ifau yn eu caru hwythau. Yr oedd ef yn íraethÌon hyd ddydd ei farwolaeth ar ol ei gyfeillion yn Môn; a meddyliai weithiau nad ydoedd wedi gwneud yn iawn i ymadael & hwynt; a dywedai hyd yn nod yn ei ddyddiau diweddaf, eî fod yn fynych wedi tybied maì cam o'i le oedd eì waith yn ym- adael & lìe yr oedd mor ddefnyddiol. Ond yn llaw ei âad yr oedd, ac er yr ymddangosai y llwybr yn dywyll i'w feddwl, eto o'r Ar- glwydd yr ydoedd, a rhyfedd oedd y poth yn eiolwgêf. Wedi bod am saith mlynedd yn Môn, efe dderbyniodd alwad oddiwrth yr eglwys yn Mhwllheli a'i changeunu, y rhai oeddynt heb weinidog, o herwydd symud yr enwog R. Harris ì fyd mawr yr ysbrydoedd, Cymerodd Mr. Jones ofal EU eglwys gry- bwylledig tua diwedd y flwyddyn 1789, nc yr oodd y pryd hyn yn eì flodwu penaf; a. gwasanaethodd yr enwyn hon a'r capel new- ydd yn Lleyn, yn nghyd. a. changonau ereill, am bedair blynedd ar ddeg ar hugain. Ond. ychydig flynyddoodd cyn oi farwolaeth, oblegyd fod maes ei lafur yn helaethu, dydd- iau henaint yn nesau, ach! u yr hwyr yn ymestyn, ei lesgrwydd n gwaeldra ei iechyd, ar ei ddymuniad a_ thrwy gydayn- iad, rhoddwyd galwad i wr ieuane, ag oedd ar y pryd yn y Neuaddlwyd, dan ofal Dr, Phillips, i ddyfod yn gynorthwywr iddo. Wedi ì Mr Lewis aros yn Mhwllheli a'r gy- mydogaeth am ryw ysbaid o amser, nrdd- wyd ef yno yn mis Hydref, 1819, yn tê weinidog a Jones, a_ gwasanaethodd gydag ei megys plentyn gyda thad, hyd. oni orphenodd yr hen batriarch eì yrfa; yr hwn. pen ydoeddo fewn ychydig i'r afon, a gy- oeddodd ei ddymunindau Owysìon arei ran fol eí gydweinidog. Dywedai fod bwlch angeu yn lle cyfyng, a glyn cysgod angeu yn am- gylchiad fywyll a dyeithr; eîo eì fod yn hollol dawel a diofn, trwy rinwedd a haedd- iant y gwr y credni ynddo, a'i fod yn dawel orphwys ar sylwedd hyn oedd wedi ethu trwy ei nea i ereill, am eì fywyd ei hun. Nì chafodd gystudd maith, Ro ni fu ond dau Sabbath heb bregethu; a'r tro di- weddaf yr anerobodd ei bobl ydoedd oddi-


wrth Phil.iv. 7. A thangnefedd Duw, yr bwn sydd uwchlaw pob deall,a geidw eich calonau a'ch meddyliau yn Nghrist Iesn.” a oi a ysodd eel ychydig, eto yr eì yn & diysgo yr addewid fawr, fel tU gm T^ hefrusder mewn perthynas i'w sefyllfa o ewn y gororau anfarwol. O radd i radd. cynyddodd yr awelon yn erbyn ei babell, ao angeu yn eì gyflawn arfogaeth a ddaoth yn. mlaen er dadymchwelyd y tŷ o bridd ; taen- odd lleni duon dros y rhai a edrychent drw; y ffeneatr, gollyngodd ei olwynion yn rhydd, dryll odd y cawg aur ; ac aeth y gwasenwo; hwn i'r Arglwydd i ganol llireiriant dyfroedd dyfnion, a chafodd graig safadwy yn nghanol tir y gelyn diweddaf, fel y gellir dyweyd iddo huno yn A Arglwydd, Chwefror í7eg, 1823, yn y60 flwyddyn o'i oed. Hobryngwyd ef gen niferi lluosog i dŷ ei hir gartref, yn ymyl yr AGO yn Mhwllheli, lle y mae yn âwr yn gweled ìlygredigweth yn mro mar- woldeb; ond daw ì fyny yn moreu y dihun- iad mawr, ac a edrycha gyda llonder ar ry- feddodau y dydd, pryd y gwisga anfarwoldeb ac y blodeua yn dragywydd o fewn terfynau. foyrnas ei Briod, yn ngwlad y molusderan. oesol. Yr oedd Mr. Jones o gorffolaeth canolig, o wneuthuriad cadarn, ysgogiad. bywiog, edrychiad llym a chraffus,ac o dy- merau naturiol gwrol. Yr oodd yn hynod o dirion ;_ac wedi myned yn dewychys oran ei gorff. Bu iddo ddau o blant, mab a merch. Bu farw y mab yn ei fabandod ; ond ym- unodd Sarah ei ferch mown priodas a Mr, Hugh Jones, barcer, a bu fyw ychydig oam- seraroleìthad. Trwy afradlonrwydd oi fab yn nghyfraith a'i ferch, a'i gysylltiad yntau a hwynt mewn achosion masnachol, cyfar- fyddodd a. thymeetìoedd trymion ar eì daith, a chyfarfu a. llawer croes drom ar eì ffordd ; ond. ar ded ï eym au a'i gorchuddiai, a grymusder lymesil y gorfu arno fyned frwyddì, a hyny fan oedd natur anyhy- mwysaf i ymgynal dani, efo trwy ddaioni a thiriondeb yr Arglwydd âeliwyd ef yn ei ffordd a gwiriwyd yr hen addewid tung ato, sef peidio a'i roddi i fyny, na'i lwyr adael ychwaith. Cynaliwyd ef yn ddysglaer yn eì grefydd a'i woinidogaoth, ac m rchus o ran eí gymeriad yn mhlith pobl ei ofal, yn eb yr holl amgylchiadau dyrus hyn; ac folly er iddo wylo yn nyffryn Bacs, aeth o nerth i nerth, ac ymddangosodd yn y diwedd ger bron Dnw yn Seion. Ymddengys yn egluri nì mai gwr mawr oedd Mr. Jones; mawr mewn duwioldeb nc arwyddion eglur o gywirdeb calon; mawr mewn egl & grymusder meddwl, mawr mewn dysg a gysboliolh, mawr yn helaethrwydd a dyfn- r ei adnabyddi mewn duwinyddiaeth, amnwrei feÌrusrwydd a'i ffraethder i osod allun ei feddwl. Rr mai duwinyddiaeth yd- oedd prif bwnc ei ymchwiliad, yr Jyn a ddylai fod u Ran holl RW y cysegr, eto nid oedd cangenau ereill dysgeidiaoth yn ddyoithr idlo, megys daearyddiaeth, mor- wriaeth, seryddiaeth, anianyddiaeth, rhif-