Tudalen:Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog.djvu/276

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Gofelid am yr ysgol hon ganddo ef a William Roberts Buarth y Fety a William Roberts Cae engan.

Prynwyd llecyn o dir yn 1825 ar gyfer adeiladu ysgoldy gan Hugh Robert Ismael, neu Hugh Roberts yn ol y weithred, am bum gini. Mesur y tir, mewn gwahanol fannau, mewn troedfeddi : 179, 220, 53, 122.

Yn 1826 yr agorwyd yr ysgoldy. William Williams Ty'n y fron oedd yr adeiladydd. Gofelid am y gwaith gan Owen Evans Coed caedu ac Evan Roberts Dolwenith. Llawr pridd a meinciau oddifewn. Yna, wedi gorffen adeiladu, daeth y rhai oedd ar wasgar yn gytun i'r un lle, sef o'r Taldrwst, o Nazareth ac o Lanllyfni. Yr arolygwr cyntaf yn yr ysgoldy oedd Daniel Williams Bryntirion, ac wedi hynny, Richard Griffith Pen yr yría. Dywed yr Asiedydd mai Ellis Roberts Pant yr arian oedd yr arolygwr cyntaf. Yr holwyr cyntaf, John William Pandy hen a Hugh William Penisa'r lôn. Yr arweinwyr canu cyntaf oedd Richard William Maes y neuadd a William Evans Talymaes.

Mae gan Cyrus yn ei ysgrif ar Lanllyfni nodiad ar gyfer Ionawr, 1827, fel yma: "Yn y mis hwn, bu John Williams Llecheiddior yn Llanllyfni y bore [ar un o'r Suliau], ac yn ysgol newydd y Mynydd am ddau. Mae'n debyg mai dyma y bregeth gyntaf yn Nebo." Ymhen ysbaid ar ol cael pregeth ar y Sul, fe geid cyfarfod eglwysig yn awr ac eilwaith o dan arweiniad un neu ddau o flaenoriaid Llanllyfni.

Wedi dod i'r ysgoldy enillai'r ysgol nerth. Cynyddai'r gynull- eidfa hefyd ar brynhawn Sul. Yn ol hen gofnodlyfr a welodd yr Asiedydd am y blynyddoedd 1828-34, rhif yr ysgol ydoedd 28 Erbyn 1838 trefnwyd Mynydd Llanllyfni yn daith gyda Thalsarn. Cododd awydd am sefydlu eglwys yn y lle, yr hyn fu'n gryn dramgwydd i eglwys Llanllyfni. Ar gyfer 1842 y mae gan Cyrus nodiad i'r perwyl yma: "Teimlad am gael sefydlu eglwys yn ysgoldy Nebo. Gwrthwynebiad yn Salem ar gyfrif fod dyled of £700 ar y capel yma." Ac ar gyfer 1843: "Sefydlu eglwys yn Nebo. Gosodwyd y ddyled o £60 oedd yn aros ar yr ysgoldy i'w thalu gan yr eglwys yno." Rhif yr eglwys ar ei sefydliad, 36. Eithr er sefydlu'r eglwys yma yn 1843, yn Salem yr oedd yr aelodau yn talu eu casgl mis hyd 1846. Trefniant er mwyn cyfleustra ynglyn â chydnabod y weinidogaeth.