PENOD III.
——————
YR YSGOL SABBOTHOL.
——————
CYNWYSIAD.—Dechreuad yr ysgol yn Llanfachreth—Rhoddi yr ysgol i fyny yn y Bontddu—Sefydliad y Cyfarfodydd Ysgolion—O 1838 i 1859—Mr. R. O. Rees a'r Ysgol Sul—Teyrnged o barch i Lewis Williams—Y Gymanfa Ysgolion—Swyddogion Cyfarfod Ysgolion y Cylch.
.jpg)
MAE cysylltiad mor agos wedi bod rhwng yr Ysgol
Sabbothol yn Nghymru â chrefydd, fel y mae yn
anhawdd ysgrifenu hanes crefyddol unrhyw ran
o'r wlad, heb roddi lle arbenig i'r sefydliad daionus hwn. Y
mae i'r sefydliad ei hanes neillduol ei hun, hefyd, ymhob rhan
o'r wlad. Felly yn Nosbarth Dolgellau. Gan fod yr elfen
leygol mor gref ymhlith y Methodistiaid, cafwyd cynorthwy
yr elfen hono yn helaeth iawn yma, fel mewn lleoedd eraill, i
hyrwyddo symudiadau crefydd ymlaen mewn cysylltiad â'r
Ysgol Sul. Gwnaethpwyd eisoes grybwyllion helaeth am yr
ysgol wrth roddi hanes crefydd yn yr eglwysi, pan y gwelid
fod ei hanes hi a hanes crefydd yn y lle yn gyd-blethedig â'u
gilydd. Daeth cyfran o'i hanes yn y dosbarth hwn i mewn
hefyd, o angenrheidrwydd, ynglyn â Dosbarth y Ddwy Afon.
Rhoddir eto yn y benod hon y pethau pwysicaf oedd yn dal
cysylltiad â hi yn y dosbarth, o'r dechreuad hyd flwyddyn y
Can'mlwyddiant.
Er fod rhanbarth Dolgellau, o ran ei sefyllfa ddaearyddol, yn nes i'r Bala, cartref sylfaenydd yr Ysgol Sabbothol, na dosbarthiadau eraill Gorllewin Meirionydd, eto, bu y rhanau
