Hanes ac ystyr Enwau
104
No one can reasonably imagin it to be properly Bryn Gwyn , i.e. , “ a white hillock,” it being a low situation and the soil about it, which sometimes de whole nation .
nominates places being not of a white, but of a reddish complexion ; neither is there any hillock of thatname near it, from which it might be so called, &c. PLWYF LLANEUGRAD .
Saif y plwyf hwn oddeutu chwe' milldir i'r dwyrain o Lanerchymedd. Cysegrwyd yr eglwys yn y chweched ganrif i St. Eugrad, mab Caw Cawlwyd, ac felly y tardd odd yr enw ar y plwyf yma. Bu yma frwydr waedlyd
yn y fl. 873 - yr hon ydoedd brwydr Bangoleu, sef rhwng y Brythoniaid a'r Daniaid, pryd y gwaethpwyd lladdfa fawr gan Rhodri ( Rodri the Great.) Lligwy.-- Fferm yn y plwyf hwn ; y mae y gair wy neu gwy sydd yn derfyniad i'r enw hwn, yn arwyddo
hylfi ( fluid) felly nid anmhriodol ei arferyd am afon, &c. Plwyf LLANALLGO. Mae'r plwyf yma oddeutu saith milldir i'r de-ddwy
rain o Lanerchymedd ; rhoddwyd yr enw yma ar y plwyf oherwydd fod yr eglwys wedi ei chysegru i St. Gallgo, neu Gallgof, un o feibion Caw Cawlwyd, Caw o Bryd ain, ac o Lanerchymedd.
Plwyf PENRHOS LLIGWY, Y mae'r plwyf hwn yn sefyll oddeutu pum ' milldir i'r
gogledd -ddwyrain o Lanerchymedd : cysegrwyd yr ege lwys i St. Michael. Tardda yr ystyr oddiwrth ansawdd y lle.- " The head or upper end of the Common, near the river Lligwy. " Dywed Mr. Rowlands fod St. Mechyll
wedi ei gladda yn mynwent y lle hwn oddeutu y seithfed
