Tudalen:Hanes ac ystyr enwau lleoedd yn Môn.pdf/115

Oddi ar Wicidestun
Ni brawfddarllenwyd y dudalen hon eto

Lleoedd yn Mon.

107

brwydrau, yn nghyda hen gladdfa yn llawn o weddillion dynol. Dywedai Meistri Parry a Jones fod skeletons

wedi eu codi o'r gladdfa yma oddeutu wyth droedfedd o faintioli. Y mae hen gladdfa hefyd yn agos i Beibron yn llawn o feddau y celaneddau ar ol brwydrau y Ddin as. Ystyr yr enw Peibron yw, • Bedd -fron .” Yn ag. os i'r lle yma ceir olion hen Glafdy ( Infirmary ), a el wid heddyw Clafrdy. Y mae y gymydogaeth yma yo

lle prydferth, ac mewn bri uchel . Ymgynullai lluaws o ddyeithriaid yma yn yr haf i blegeru eu hunain-i weled rhanau o furiau yr hen wryfdy, &c.; ac, fel y dywed aiy Bardd Du o'r Burwaen deg : “ Bro hyfryd fal Senir a Hermon Yw'r bryniau y Burwaon deg dir , Dyffrynoedd a dolydd gwyrdd deiliog , Rhai siriol fel Saron sy'n wir : Wrth edrych o amgylch ei chaera , Y rhai sydd yn gadarn a heirdd , Ceir gweled bryn t'wysog Llewelyn , A Pheibron, prif orsedd y beirdd .” THOMAS WILLIAMS.

Enw Amlwch .

Ceir lluaws o wahanol farnau o berthynas i'w ystyr :

Syniad un dosbarth ydyw, fod marwolaethau mawr wedi bod yma rywbryd ; ac mai yr ystyr yw

" Aml i Bridd .”

Dywed eraill mai lle llwchlyd oedd, ac mai yr ystyr yw " Aml lwch ,”

Eraill a dybiant fod y gair yn cynwys

dau wreiddyn - aml a lwch, yn yr hen Frythoneg, fel y mae y gair loch yr cael ei ddefnyddio yn yr Alban am

lyn, neu bwll ; ac felly tardda yr ystyr oddiwrth an . sawdd y lle. Dywedir fod lluaws o leoedd ereill yn dwyn yr un ystyr, megys Llan -llwch, Tal- y-llychau, &c.; gelwir y lleoedd hyn felly oherwydd eu bod yn gylchyn. edig gan lynoeda. Os felly arwyddocad yr enw Amlwch

ydyw _ " Cylchynedig gan lynoedd." Y syniad nesaf