Tudalen:Hanes ac ystyr enwau lleoedd yn Môn.pdf/120

Oddi ar Wicidestun
Ni brawfddarllenwyd y dudalen hon eto


112

Hanes ac ystyr Enwau

swm hardd o 40op. ati. Y mae yn anrhydedd i'r
dref a'r gymydogaeth.
Porth Llechog . – Yr ystyr yw “ Porth - lle-och ."
Werthyr . - Fferm yn agos i Amlwch , yr ystyr yw
“ Gwrth fur.'

Pilwr. - Tyddyn yn terfynu ar y Werthyr. Fe dybia
rhai fod yr enw yma yn tarddu oddiwrth rai yn cael eu
rhwymo wrth bawl ; ac mai yr ystyr yw, " Gwr wrth
bawl.” Gwel ' Trysorfa y Plant.' Tybir gan eraill yo

fwy rhesymol, ei fod yn tarddu o'r gair Pilum, dart
(bidog) allan i ymladd yn nerth eu bidogau, ac fod hyny
wedi cymeryd lle ar dir у Pilwr.

Hefyd, heb fod yn mhell oddiyno y mae lle arall yn
cael ei alw Llywarch ; credir mai yr enw priodol yw ,
Lluwarth - yr ystyr yw “ Gorphwysfa y fyddin ."
Plas Gandryll.-Dywedir fod yr enw wedi tarddu

oddiwrth fod y lle wedi bod yn cadw drylliau y byddin.
oedd.

Tref Cynrig . - Trigfa Cynrig ap Meredydd Ddu.

Bod Dunod . - Trigfa Dunod Fawr ap Pabo Post Pryd.
xain, oddeutu y chweched ganrif.
Madyn Dyswy.-- Dywedir ei fod yn hen balasdy i un

o'r ben dywysogion Cymreig. Tybir mai " Madyn Dy.
wysog " ydyw yn briodol, ac nid Madyn Dyswy ;

llygriad yw'r gair dyswy o Tywysog, ac ystyr y gair
madyn yw llwynog, neu cadnaw. Ceir arf-bais y ty.
wysog ar furiau yr hen balasdy heddyw . Bu y lle hwn
yn enwog oherwydd y personau urddasol fy ynddo yn
cyfaneddu. Oddeutu y ff. 1552 codwyd un o'r enw

Robert Parrys, Ysw., yn uchel sirydd : claddwyd ef yn
Mynwent Amlwch. Cydmarer Rowland's, “ Mona Anti

qua," à chareg fedd Madyn Dyswy yn yr hen fynwent.