Tudalen:Hanes ac ystyr enwau lleoedd yn Môn.pdf/126

118

Hanes ac ystyr Enwau

fyddol St. Beuno. Barna eraill mai ei ystyr yw Abalis,
lle a berthynai i Abatty, neu Briordy. Eraill a dybiant
ei fod yn arwyddo lle canolog rhwng dyffryn a bryn,

neu fynydd uchel- " Bod gwys" - lle cysgodol.
Credwn y byddai yn werth i bynafiaethwyr Cymru
wneud ymchwyliad pellach i'w ystyr.
Plwyf LLANRHWYDRYS.

Gorwedda y plwyf hwn oddeutu wyth milldir i'r gog
ledd-orllewin o Lanerchymedd . Rhoddwyd yr enw hwn

ar y lle oherwydd fod yr eglwys wedi ei chysegru i St.

Rhwydrys, neu Rhydrys ap Rhwydrin, brenin Connaught,
yn yr Iwerddon, yn y seithfed ganrif, yn ol Bonedd y
Saint;" ond, yn ol y Mona Anti. yn 570. Saif yr eglwys
yn agos i fôr Iwerddon , ac heb fod yn mhell o Cemlyn.
Plwyf LLANFAIR YN NGHORNWY.
Saif y plwyf hwn oddeutu naw milldir i'r gogledd or
llewin o Lanerchymedd . Cafodd yr enw uchod am fod
yr eglwys wedi ei chysegru i St. Mair.

Cornway neu

Cernyw oedd hen enw Prydeinig ar Cornwall, ac ar y
rhan yma o Ynys Môn. Beth achosodd iddo gael yr
enw nis gwyddom .

Mynachdy . — Ty mynach. Yn agos i'r eglwys y mae
tair o geryg mawrion yn cael eu galw
neu

Meini hirion ,”

the stones of Heroes ."

Plwyf LLANBABO .

Mae'r plwyf hwn oddeutu chwe' milldir i'r gorllewin
o Lanerchymedd. Sylfeinydd yr eglwys oedd un o hen
dywysogion Cymry, yr hwn a fu yn amddiffynydd dewr
i'w wlad rhag ymosodiadau y Scotiaid a'r Pictiaid. Cyf
enwid ef Pabo Post Brydain -- The support of Britain ;

ac ar ol yr urddiad sanctaidd, daeth yn un o'r seintiau