Tudalen:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf/37

Oddi ar Wicidestun
Ni brawfddarllenwyd y dudalen hon eto

Ud

Ínêg, ac yn erfyn ar gael ew goiod ynewn rhywragìaŵîaeth nes i'w hachos. gŵel eí benderfynu O faen yn&âen llys ; ond tra thebygol nâ chanfata- wyd iddynt eu dymuniadau. Tybir mai yn Ty'n y Nant yr oedd Tudur ab Engan'yn,pyw yn ystod arhosìad Iorwerth yn y Baladeulyn ; ac mae yndegini grybwyll fod rhai yn dal allan maf yn y Baladeulyn y gan- wyd Tywysog Gymru, ao iâdo gael eí gymeryd yn ddirgel i'r Castell yn Nghaerynarion. Oddiar ba seflau y dychymygir hyn nie gallwn roddì. un hyâbysrwydd. Pa le bynag y cafodd eì enì, (nid yw yn hawdd pen- derfynu yr amgylchiadau yn nghlyh &' enedigaeth, ac y mae cryn amheuaeth o berthyna iddynt), ymddengys oddiwrth amser eî enedig” aeth nas gall y Baladeulyn honi yr anrhydedd 1ddo eî bun.

Gyda golwg ac sefyllfa y llys Tywysogol, dywed Pennant, yr amser y Du ef yma, nad oedd unrhyw adgof am eî nefyllfa ; ond trwy ymchwil- iad dyfal y gallesìd, hwyrach, ddyfod o hyd î ôlion ohono; ond Ilais pob draddodiad sydd yn y gymydogaeth yn bresennol ydyw, maí yrhen. adeilad a safai y tu oefn i Nantlle, ac a elwìd Y Gegin ” ydoedd, yr hwn a chwalwyd tus pbynitheng mlynedd yn ol. Yn o] pob tystiolaeth, yroedd yr hen adeiìad hwnw yn dwyn arwyddion o hynafiaeth mawr o ran eî gynllun a'i adeiladaeth ; a greayn o'r mwyaf na fuasai yn cael eî. gadw a'i ymledu, yn neillduol os yw y ddybineth ddiweddaf yn gywir, mai efe oedd y “' Llys” Tywysogol. Tuedda Mr. Lloyâ Jones, perchenog a thrigiannydd presennol Baladeulyn i dybied mai i fyny ar lethr y Ty'n y Nant yr oedd y Llys, gan fod yn y Ìle hwnw olion a sylfeini adelladau o faintioli dirfawr, y rhai yn awr a orchuddir gan rwbel chwarelau Pen- ysorsedd.

GLYNLLIFON.

  • Gan ein bod yn cyfarfod â changenau o deulu hynafol Glynllifon wedi

ymledu ì bob trigfan bwysig o'r bron o fewn terfynau eìn testyn, bydd yn fwy manteisiol â ni gyfeirio atynt ar ol ymweled yn flaenaf â'u trig- faw gynteîìg ar ]sn y Llifon. Yr afon hon, yr hon sydd yn tarddu ar îethr y Cilcgwyn, ar y tu gogleddol, sydd yn rhedeg î ìawr î gwm dwfn a chuddiedig, 'Pos diwedd yr wythfed ganrif diangodd gŵr oddiar ffordd. ymgyrch y Sacsoniaid yn y Gogledd i chwilio 8m ddiogelfa yn Arfon, ac a'adeiladodd ei Gy mewn dyffryn llawn o ddyrysgoed, o fewn tref y Dinlle, ac o dan nawdd y tywysogion Cymreig, Gelwid y gŵr hwn

. Cilmin Droed-dde, Yr oedd efe ym gefnder í Rodri Fawr, Brenin Cymru. oÌl, ac yn naî'i Merfyn Frych, Brenin neu Dywysog Manaw (Isle of Man). ^'Y brenin a'i gwnaeth yn arglwydd Uwch Gwyrfaî, ac yr oedd el diroedd yn cyrsôdd o'r Eifl hyd í Gaerynmifon. Dyrchafwyd ef hefyd f foâ yn brif ynad Gwynedd, rhagorfraint a arhosodd yn etifeddol yn y teulu. Yr oedd Cilmin yn deilliaw o lwythau Gwynedd, yn fab i Cadrod. ap Elidr ap Sandde ap Alser ap Tegid ap Gwyar âp Dwywg ap Llowarch Hen, Arglwydd Penllyn, ap Elidr Lyddanwyn ap Meirobion ap Gorwet Ledîwm ap Oenau ap Coel Godebog, Brenin Ynys Brydain; ac “"Emprlwr o Vrytain' Vawr oedd y Goel hwm.” Eì aríbais oedd