Tudalen:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf/51

Oddi ar Wicidestun
Ni brawfddarllenwyd y dudalen hon eto

89

a dorodd y cerfiad allan o'r hen fafno, íí a'i fframiodd mewn msliogany a gwydr drosto, lle yr erys yn oì llaw a chyllell y bardd ienanc yn etifeddol ynyteulu." Bu y dodrefnyn bychan prydferth yn caeleifíenthycai Gutyn Peris a swyddogion Cymdeithas y Cymreigyddion yn Llundain, y Yhaiaawredmygant y gofâl a'r cywreinrwydd gyda pha raiymaey dernyn o'r fainoa gynnwysai. y cerfyraith wedi eî ddiogelu. Cyfannodd- dd Gutyn Peris chwech o englynion campus i'r erair hwn, y rhai, pe buaaai ofod, a garasem sdysgrifio er mwyn y darllenydd. 2

Am y ffon dywed Mr. Griffith fod ganddo seiliau î gredu iddi gael eî hanfon o'r Awmerios gan fab i Goronwy, a'l bod felly, yn ol pob tebyg, yn perihyn yn wreiddiol i'r Bardd Du eî hunen. Y mae yn ffon o ddraenen. dân, brydferth geinciog, ac addurnedig. Cynnwysa yr addurniadau hyn 'amgorn arian harâd a berthynai yn wreiddidli liady Pugh, Coetmor. Hawdd genym gredu y buasai llawer yn barod i roddi pris mawr am dani, nid yn unig ar gyfrif ei phrydferfhwch, ond hefyd ar gyfrif y cys- glltiad sydd ynddi â phriffardd eí oes,_ Cedwir hi. yn ofalus fol etifedd iaeth deuluol ; ond caiff yr ymwelydd, efallai, gymaint o bloser wrth. weled y creiriau hyn ag a gaiff Mr. Griffth wrth eu dangos. Inìy maent yn meddu'ar ddyddordeb tra neillduol.


PENNOD IV. Parhad Hynafiaethau. u

Yn y bennod hon ymdrechwn roddi i'r darllenydd fyr grybwyllion am 'rsi o'r cymeriadau mwyaf cyhoeddus fuont ŷn dwyn perthynas â'r “dyffryn hwn. Er fod pob talent, o'r bron wedi ymddangos yma, arhyw- rai rhagorol yn mhob cangen o lenyddiaeth wedi bod yn preswylîo yma, eto ofer fyddai í nî geisio perswadio y darllenydd mai yma yr ymddys gleirioâd y talentau mwyaf, er y gellir, efallai, honí byny mewn cysyll- tiad &g ychydig lawn o nifert. Ní fyddwn yn amoanu at ddim mwy na thrybwyllion, hyd yn.oed am yrhal ag y gellir eael defnyddiau hanes, “Digon ì gyfateb i'n hamgylchiadau nì yn breaennol yw brasgrybwyllion yn unig.

Gwmrx Dpu 0 Anrôs oedd fardd enwog yn ei flodau o'r flwyddyn 1280i1320, Yroedd yn byw mewn lle aelwir Tyddyn Tudur, yn awr o fewn pêro y Glynllifon, Gelwid adfeilion ei gartref yn Furian Gwilym Ddu, ac yr oeddont yn weledig byd tua 30 mlynedd yn oì, pryd y chwaly wyd hwy, âc y mac coed yn awr yn tyîu dros y lle yr oedd llawr ty y 'bardd ; a dywedwyd wrthym fod pren gwyrddlas, gwahanol ei rywog- 'aeth i'r rhelyw yn tyfu yn.y fan lle 'roedd aelwyd y bardd unwaith, Argraffwyd teir 0 gononon Gwilym Ddu yn y Myv. Arch., dwy o ba ral 'w gyfansoddwyd ì Syr Gruffydd Llwyd, o Dregarnedd Mon, s.Lys Dinar- “ìg, yn Arlon. Cafodd Gruffydd Llwyd ei greu yn farwn, oherwydd. mai efe oedd y cyntaf igludo ì Iorwerih y laf y newydd eni mabiddo ym Ngliastell Caerynarfon.. Rhoddwyd iddo hefyd Lys Dinorwig, yr hwn a