40 s
berthynai i'r tywysogîon Cymreig, ac yn yr hwn y preswylient dros. gyfnod yn amser hela fforestydd y Wyddfa, Yn mhen talm o amser cododd Gruffydd wrthryfel yn erbyn y Goron, s gasglodd yn nghyd fyddin o wirfoddolwyr, ac a ddystrywiodd lawer o fanau a berthynent i'r Saeson trwy bob rhan o Wynedd ; ond yn y diwedd efe a. ddaliwyd ac a.
yd. Ar yr achlymr hwn y cyfansoddodd Gwilym Ddu eî ““ Awdl y Misoedd," yr hon a gynnwysa tua 62 o linellau, âc enw yr awdwr gyda'i ddyddiad (1022) wrthi.
RHYS PENNARDD.— Ŷr oedd y bardd hwn yn eÎ floden o'r flwyddyn. 1460i1490. Dywed E. Thomas nad yw yn eglur wrth y cofnodiad a. geir am dano pa un aí o Glynnog eî o Gonwy yr oedd ; ond y dyb gryfaf ydyw mai o'r lle blaenaf. Y mae amryw o'i gyfansoddiadau ar gaa mewn llawysgrifen, Claddwyd ef ym Llandrillo, yn Edeyrnion, Meir- Zonydd.
Hrwzs GrTEDN oedd fardd ac achyddwr galluog, yn byw rhwng y flwyddyn 1570 w'r fiwyddyn 1600. Pwy oedd Hywel Gethin o ran tenlu, â pha le yn Nghlynnog yr oedd yn byw, nid wyf yn gwybod ; nîd ellais ddeall fod un cof na thraddodiad am dano wedi aros yn y plwyf, nid oes neb yn y gymydogaeth y bum ì yn ymddyddan â hwynt am dano erioed wedl clywed son am eî enw, er nad oes fawr dros ddan gwnt o flynydd- aedd er pan oodd yn ei flodau ; clywais amryw yn crybwyll am un Gutto Gethin oedd yn byw braidd gymaint a byny o amser yn ol, mì feddyliwn, ohlegid dywedir mai saer maen digymâr eu gryfder ei waith oedd, ac maiefeaadeilsdedd y New Inn a Hafody Wern, yn Nghlynnog, dau. hen dy, y gellid dyddio en Wedeilidaeth rywbryd gan belled yn ol ag amset Oliver Cromwell, o leiaf, ac yn darawiadol o debyg yn eu cynllun a'u gweithred. &osir hyd heddyw am Bin Gutto Gethin,” yr hwn oedd yn ddiarebol o ddiogel, trwy ei fed yn cael ei osod yn yr adeilad a'r pen'ffurfaf i fewn. ,Crybwylla Owen Gruffydd ym eî achau fod 0m Tapheth Gethin (yr bwn, fel y gellid casglu, oedd yn gydoeswr âg) yn disgyn o genedl Rhys Gethîn ; pa un a oedd y Cethinisid hyn i gyd wedl deillio oddiwrth yr hen wron gerwin hwnw nis gwn, a bydd arnaf flyn grw gwybod tipyn o eâryd hen fechgyn fel hyn, oeddynt yn eu dydd. ym medru cyflawni tipyn o crchêmt mewn llenyddiaeth neu law-weitb- yddiaeth. Dynia fel yr ysgrifonai Mr. Thomas mown nodiad cysylltiedig &chywydd o eiddo y bardd Hywel Gethin a adysgrifenyd ganddo i'r
- Brython? am 1860.
MtGRAi, Pa1STAET,— Bardd ìênane atbrylitligar aanwyd yn Llsnllyfnî, yn y flwyddyn 1710. Enw ei dad oedd Risiart Prisiarb,o Lanllyfni, Gwehydd oodd Michael wrth ei alwedigaeth, ac yr oedd yn ddysgybl barddonol i Owen Gruffudd, o Lanystumdwy, ar ol yr liwn hefyd y cyf- ŵnsoddodd gywydd marwnad rhagorol, so a gyboeddwyd ar ol eî farwcl- uh yn y Gwladgarwr? Yn yr un cyhoeddiad hefyd ymâdangooodd
dl Gywydd i'r Wyddfe, yn nghyda, llswn o gyfunsoddiadsu oretl o'I
RE ar ryw achlysur 'neu gllydd fod mewn swyddfa syfreithiwr yn Beaumaris, ao yno cyfarfyddodd â'i hen gymydog, Ffowc
