53. ]
] <poem> ]
]
fynghyngod! Eithr hi a ymfoddlonodd i'w thynged, ymaflodd yn «í swydd, a llwyddai pob peth o dan ei llaw, ao njd oedd un hyswŶ mor ]ân a darbodus s hi yn yr holl ardaloedd hyny, Ond nid cedd y llanc yn. fodâlawn. ar iddi fod yn forwyn iddo, a hithau a gydsyniodd briodi Ag ef, ar yr ammod ìddi gael bed yn rhydd os byth y ta*swaiefe hi haiarn ; yntau a gydsyniodd â'r ammod yme. Felly unwyd hwy mewn: yriodas, a buont fyw yn ddedwydd am hir amser, s ganwyd iddyn6 ddauo blant, Ond rhyw ddiwamod, yr oedd ary gŵr eisien myned î ffair Gaerynarfon, ac a seth î geinio eboles ieuano oedd yn pori gerllaw, î. fyned x hi i'w gwerthu ; ond methai yn deg a'i dal, a daeth y wraig allam i'w gynnorthwyo. Llwyddasant ihel yr eboles ì ryw gongl,ond pan oodd y gŵr ym nesau i'w ddal, rhedodd heibio iddo, a yntau yn «l wylltineb a daflodd y ffrwyn ar ei hol, phwy oedd yn ergyd y fîrwyn. cad y wraig, a thurawodd yr enf haiarn hì ar ei gwyneb, a diflanodd oî olwg yn y fan! Ni welwyd hi mwyach ; ond rhyw noswaith oer, rew- Ryd, yn mhen hir amaer deffrôwyd ef o'i gwsg gan ryw un yn enìthio a? y ffenosir, Wedi ìddo ateb ofe a adnabu lais fwyn ei wraig yn dywed- yâfel hyn,— :
“* Os bydd anwyd ar fy mab,
.Yn rhodd rhowch arno gôb eì dad ; Acobydd auwyd ar iw cân,
'Yn rhodd rho'wch arni bais eî mam,”
'Terfyna y chwedl hon gyda dyweyd fod rhaî o hìliogaeth y teulu hwn yn byw hyd heddyw yn Nant y Bettws, yn nghyfeiriad Caerynarfon..
" RHOS-Y-PAWL.— Yn ucheldir Nantlle, nwchlaw y Gelliffryda, y mae, darn waatad-tir corsiog, a elwir wrth yr enw uchod; a'r rheswm am darddiad yr enw a geir yn y chwodl ganlynol :— Yr oedd yn y Gellli fab ieuamc wedi syrthio mewn cariad angherddol â gwyryf ieuano bryd- weddol, oedd yn ferch Talymignedd Uwchaf; ond ni chydsyniai rhienî y ferch iddì gael ei rhoâdì yn wraig ìIdo; ond nid allai dîm luddias, nac oeri serchiadau y ddauddyn ieuainc at eu gilydd. Tad y ferch, pan wel- odd eu hymlyniad, a slwodd y mab ieuanc ato, ac a osododd yr ammodau celyd canlynol o'i flaen,—y byddaì iddo, cyn y caffai eì ferch of yn. wraig ei orfodi ì ymddiosg yn noeth ar noswaith rewllyd, ac aros yn y cyflwr hwnw hyd y boreu ar yr ucheldir oer yn ngolwg y Talymiguedd, Bwriadai y tad hwn, fe allai, hrofì i'w ferch nad oeJd cariad eì hed mmygydd mor frwd ag y proffesai eí fod, neu ynte oi fod yn meddwl y gwnaì ymgaig at gyflawni y fath ammod achlysnr o angeu y gŵr ieuanc, ac y ceìd llonydd ganddo. _““ Ond cariad sydd gryfach nacangau ;” diosg- odd y gŵr ieuanc eî ddillad, cymerodd fwyall a phawl gydag ef i'r rhos,. ac $'i holl egni curaî y pawl i'r ddaear, hes y byddai yn dwymn, a0 â rphwysî dodaí "ei fynwes ì bŵyso, ar y prên cynhes, Pan deimlai eŷ' dtun yn ffera, a'i trwy yrun orucifwyliaeth o ymwresogi dracbefn, ac felly cadwodd eî hwn rhag fferdod & marwolaeth. Trwy ystod y prêw&' ìanllyd.hwn yr oedd y ferch ieuano yndalcanwyll yn oleu yn ffenestr
]
] <poem> ]
]
