Tudalen:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf/74

Oddi ar Wicidestun
Ni brawfddarllenwyd y dudalen hon eto

62

edd, John Jones, nen Sion Caesonwy,'yn berchau awen rwydd a pharod ; "ond nid oedd ond dyn pur anllythyrenog.; a phan y byddai wedi cyfan- doddi rhyw ddernyn a ystyriai o werth, byddaî yn myned dros y mynydd. i'r Waenfawr, ab Dafydd Ddu, i-gapl«ithysgrifetwu. Ystyriai Dafydd 'Dâu ef Îel yn fra rbagori arno eî am fywiogrwydd awenyddol, a'i allu î gyfnnnoddi yn ddidrafferth ; ond o ddiffyg addysg briodol, mi chyrhaedd- odd y drefn a'r coethder sydd yn nodweddu barddoniaeth ' Corph y Gainc.” Y mae llawer o gerddi Ducban ar gof y bobl hyny sydd yn awr yn fyw; galïesîd casglu llyfryn [bychan bron ehonyn6. Y maent ym. hyned am “swn cydseiniaid yn clecian,” a. buasai ym dda genym xxddi un gerdd duchan a» gyfansoddodd pan osodwyd treiì ar Caeronwy ; ond cymerai ormod, efalini, o le. Ar yr achlysur hwnw rhoes yr hen Fardd “Caeronwy i fyny, ac a adeìladodd dy ar-y Common, s elwir yn awr Oastell Câeronwy, lle bu y prydydd yn byw weddìll ei ddyddiau,

SIAN FwyN.—Tua'r un adeg a Chaeronwy yr oedd Jane Roberta, neu felyradnabyddid hi gan y cyffredin Sian Fwyn, yn blodeuo, Yr oedd yn byw ar fynydd y Cilgwyn, yn y lle a elwir Samarin, ac yr oedd yn

“meddiannu tuedd gref, a llawer e allu prydyddol. Cyfansoddodd dorseth o emynau, amryw o ba rai a welir yn arffraffedig yn nghasgliad câr iâdì, sef y Parch R. Jones. Darlunir hŷ fel hen wraig grefyddol iawn, yn llawn o hwyl moliannu” bob amser ;jao er eì bod yn dylawd, ac yn ymddibynu i gryn raddau ar elusenau at ddiwedd eì hoes, oto yr oodd yn dra chymeradwy gan eî chymydogion oll» gaif da ìddì gan “bawb a chan y gwirionedd eî hun. Claddwyd hi yn mynwent y Bed- yddwyr, yn Llanllyfni, gyda. pha rai yr oedd befyd yn aelod crefyddol, Eidiwedd oedd tangnefedd. Cyhoeddwyd cyfrol fechan o'i barddon- iaeth, yn cynnwys caniadau moesol ac enrynnu.

'WiLLIAM OWwEN.— Yn agos i'r man Ìe saif Hyfrydle, capel y Method- iiblald, yr oedd craig serth a neíllduedig, a elwid Pulpud William Owen, Paham y galwyd y lle ar yr enw hwn a eglurir gan yr hanes canlynol :—

. Tua phedwar ugain mlynedd,yn ol yr oedd yn byw mewn bwthyn bychan. gerllaw Talysarn hen lencyn neillduol o'r enw William Owen. Pan yn ìeuanc cafodd eì frathu gan sarff yn agos î ffynon yr Hafodlas, yr hyn a'î

_hanalluogodd i gerdded ond wrth eî ffon*weddill ei oes, Ymddengyneí fod yn Eglwyswr brwdfrydig ; ao wedî iddo fethu dilyn y gwasanaeth yn Eglwys Llanllyfni, byddai yn dringo i'r graig y cyfeiriwyd ati i olwg yr eglwys, gyda'i Feibl a'i Lyfr Gweddi Cyffredin, ac yno darllenai yn fanwl y gweddïau a'r llithoedd a ddarllenid ar yr un adeg yn Llanllyfni,

" Dilynodd yr arferiad yma yn ddifeth am lawer o flynyddoedd gyda'r fath gysondeb nes y deuwyd î adnabod y graìg fel Palpud William Owen hyd heddyw. Yroedd ganddo hefyd le yn sgosach i'w dy, lle yr arferai gyda'r un cysondeb fyned dros y gwasanaeth hwyrola'r gosb&r I ! Wr cold William Owen yn byw yn unig mewn 6y bychan o'r enw Ty'n y

" Oôed, muriau yr hwn a welid hyd. yn ddiweddar, a byddai ynvarfer sîcr- hau y drws trwy osod pilar mawr o lechfaen ì bwyso yn erbyn y ddor o'r tumewn, Un diwrnod sylwai rhaì oedd yn gweithio ar eì gyfer nad oedd