Tudalen:Llenyddiaeth fy ngwlad.pdf/24

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Y Newyddiadur Hanesyddol, 1835, Cronicl yr Oes, 1835. —Cychwynwyd y Newyddiadur Hanesyddol yn Ionawr, 1835. Ei gychwynydd a'i olygydd ydoedd y Parch. Owen Jones (Meudwy Môn), Llandudno, ac argrephid of gan y Meistri John Ac Evan Lloyd, Wyddgrug. Yr oedd. Mr. Jones, y golygydd, ar y pryd hwnw, trwy ganiatad y Meistri Lloyd, ac ar gais y Meistri Hampton a Gosling, perchenogion glofa Plas-yr-Argoed, wedi cymeryd lle fel cynorthwywr, am ychydig amser, y dyn oedd yn arian-ddaliwr (cashier) y gwaith glo, gan fod y swyddog hwnw mewn afiechyd, yr hyn a derfynodd yn ei farwolaeth, ac wedi hyny bu i'r perchenogion bwyso er i Mr. Owen Jones ddyfod yn gwbl oll i'w gwasanaeth hwy. Cydsyniodd y Meistri Lloyd i ollwng Mr. Jones os gwnai ef fyned yn gyfrifol i gael un yn ei le fel golygydd Y Newyddiadur Hanesyddol. Llwyddodd yntau i gael y Parch. Roger Edwards, o Ddolgellau yr adeg hono, i ddyfod i'r Wyddgrug i olygu y papyr hwn. Dyna achlysur dyfodiad Mr. Edwards—yn wr ieuanc-i ddyfod i breswylio i'r Wyddgrug. Ymddengys mai dau rifyn o'r Newyddiadur Hanesyddol a gyhoeddasid dan olygiaeth Mr. Jones, ac un o'r pethau cyntaf a wnaeth Mr. Edwards, ar ol ymgymeryd â'r olygiaeth, ydoedd newid enw y newyddiadur, a'i alw yn Cronicl yr Oes, a than yr enw hwnw y daeth allan hyd y diwedd. Argrephid ef, o'r dechreu, gan y Meistri John ac Evan Lloyd, cyhoeddwyr, Wyddgrug, ond cawn fod y rhifynau a ddechreuent ddyfod allan Rhagfyr 15fed, 1838, yn cael eu hargraphu gan y Meistri Lloyd ac Evans, Treffynnon Deuai allan yn fisol, a hyny er mwyn arbed trethi y Llywodraeth, a'i bris, ar y dechreu, ydoedd tair ceiniog, ond ar ei symudiad i gael ei argraphu ya Treffynnon, ymddengys i'r pris godi i bedair ceiniog.