rioed. Ac eto, pan ydw' i'n dŵad ar draws meddylia' tebyg niewn barddoniaeth, dydyn nhw ddim yn dy gyffroi di o gwbwl."
"Ond yn Saesnag y mae nhw, Huw."
"Pa ods am hynny?"
"Llawar iawn o ods. Mae gen' i syniad go lew o'r hyn y mae'r dyn yn drio'i ddweud, wel'di, ond y mae 'i waith o'n rhywbath pell iawn a diarth imi. Pan fyddi di'n darllan y llinella' 'na n uchal, mi fydda' i'n teimlo'n annifyr, fel 'taet ti'n cyflawni rhyw bechod, fachgan. Nid Huw, fy mrawd, wyt ti wedyn, ond rhyw ddyn diarth mewn ffroc côt a het silc a spats."
Piti imi fynd i Ysgol Nos yr hen James Davies o gwbwl, ynta'," meddai f'ewythr braidd yn sarrug.
"'Rẃan, Huw, paid di â 'ngham-ddallt i," atebodd fy nhad. "Mi wnest yn iawn i ddysgu Saesnag hefo'r hen Ddefis, a 'does neb yn falchach na fi fod fy mrawd yn medru darllen llyfra' gora'r Sais. Ond rhaid iti gofio nad es i ddim i ysgol James Defis ac mai iaith amball Stiward fel yr hen Robins hwnnw fu Saesnag i mi. Panf ydd Mr. Jones, y gweinidog, yn dyfynnu rhywbath yn Saesneg ar 'i bregath, mi fydda' i'n teimlo'n reit ddig wrtho fo."
"'Neno'r bobol, pam? "
"Am mai iaith dyn diarth ydi hi, Huw, ac mai dyn diarth ydi Mr. Jones pan fydd o'n 'i defnyddio hi. Nid Mr. Jones sy yn y pulpud wedyn. Dyn di-lol fel chdi a finna' ydi Mr. Jones, heb ddim affliw o swanc ar 'i gyfyl o, ond pan mae'n troi i ddyfynnu rhywbath yn Saesnag, mi ydw' i'n rhyw ddisgwyl gweld tsiaen aur fawr yn ymddangos o rwyla ar draws 'i wasgod o a modrwy yn sgleinio ar 'i fys bach o, fachgan. A phwy sy'n dallt yr hyn mae o ni ddyfynnu? Chdi a Lewis Roberts a . . . a phwy arall?
Nid atebodd f'ewythr, dim ond gwenu'n dawel arnaf i, ond sylwais na phoenai fy nhad â dyfyniadau Saesneg ar ô1 hvnny. Dim ond pan fyddai â'i drwyn yn y llyfr bach acw, "The Republic of Plato." Dro ar ô1 tro y gwelais ef yn dweud
"Robat! Mae'n rhaid iti wrando ar hwn, Saesneg ne' beidio. Clyw mewn difri!"
Pan awgrymodd fy nhad un noson y byddai'n well i'm
