gynnoch chi, Doctor?" Ond ysgwyd ei ben a wnâi'r meddyg, ac aeth gwanwyn yn haf, a haf yn aeaf.
Fel y llithrai'r wythnosau a'r misoedd araf heibio, gwanhau a gwaethygu a wnâi ef. Cofìaf y diwrnod hwnnw o Ionawr pan gladdwyd Mr. Jones, y gweinidog. Teimlai fy nhad yn bur llegach, ond mynnodd gael mynd i gynhebrwng Mr. Jones. Yr oedd eira trwm tros y fynwent, a gallaf ei weld, y munud yma, yn sefyll, cyn wynned â chorff, wrth fedd y gweinidog a garai gymaint. Pan ddaeth adref, daliai i grynu fel deilen, a dychrynodd fy mam wrth ei weld. Gyrrodd ef i'w wely ar unwaith, ac yno y bu, mewn rhyw fath o dwymyn, am bythefnos cyfan. Yr oedd yn rhy lesg ar ôl hynny i feddwl am ailgydio yn ei waith, ond daeth ymgryfhau tua'r gwanwyn, a dychwelodd y syllu hiraethus at y chwarel i'w lygaid.
Am y chwarel yr oedd ein hymgom bob gyda'r nos. Gofalwn drysori newyddion a hanesion o'r bonc bob dydd ar gyfer fy nhad, a gwrandawai yntau'n eiddgar arnynt. Gloywai ei lygaid wrth imi ailadrodd y sgwrs yn y caban- bwyta neu ryw stori newydd am Wil Erbyn Hyn neu'r hen John Ifans. "Wel, taw, fachgan!" "Yn hollol fel yr hen John, wel'di!" "Mae Wil yr un fath o hyd, hogyn! Ydi, wir!" fyddai ei sylwadau, gan syllu'n hiraethus i'r tân. Ac un noson, wedi imi ddwyn adref hanes Trefor Williams, partner Ifan Môn, yn dynwared pregethwyr yn y caban un awr ginio, ciliodd y chwerthin o wyneb fy nhad yn sydyn, a daeth rhyw olwg herfeiddiol a gwyllt i'w lygaid.
"Elin!"
"Ia, Robat? "
"'Rydw' i'n mynd i ddechra' ddydd Llun."
"Dechra'?"
"Yn y chwaral."
"'Rargian fawr, nac wyt!
"'Rydw' i wedi segura digon hyd y lle yma."
"Mi wyddost be' ddeudodd y doctor wrthat ti bora 'ma."
"'Rydw' i am ddechra' bora Llun, doctor ne' beidio."
"Ond Robat bach . . ."
"Os ydw' i'n ddigon da i grwydro hyd y pentra 'ma, 'rydw' i'n ddigon da i fynd at fy ngwaith."
"Mi ddoi di hefo'r gwanwyn 'ma, Robat. Rhyw fìs
