i bopeth arall gael ei gludo ymaith, safai hi wrth y mur acw mor gadarn ac mor loyw ag erioed.
"Be' wnei di hefo'r dresal, John?" gofynnodd Ifan Jones imi.
Nid atebais, dim ond syllu'n hir ar yr hen ddresel o dderw du. Yr oedd hi'n rhyfedd gweld anghynefindra'r muriau noethion o'i hamgylch a'r llawr digarped, llychlyd, o'i blaen. Rhywfodd, hi oedd yr unig beth a'm cysylltai â'r gorffennol mwyach, y crefftwaith syml hwn a ddaeth yma o dŷ fy nhaid ym Mòn.
Gwelwn Meri Ifans yn edrych yn hyderus .arnaf, gan imi addo'r siawns gyntaf ar y dresel iddi hi.
"Be' 'wnei di hefo'r dresal, John?" gofynnodd Ifan Jones drachefn.
"Mae rhyw ddyn o Gaernarfon wedi cynnig deugain punt imi amdani," atebais.
Gwelwn gwmwl am ennyd yn llygaid Meri Ifans, ac yna gwenodd wrth iddi gofio am y celwydd a ddywedasai wrth Leusa Morgan fore lau.
"Mae hi'n dresal nobyl," meddai Ifan Môn. "Un o'r rhai nobla' welis i 'rioed."
Daeth Dafydd Owen a Lewis Roberts i mewn, wedi cludo'r cwpwrdd llyfrau i dŷ Llew Hughes. Dilynwyd hwy gan Jim a Ned.
"'Rhwbath arall i'w gario?" gofynnodd Jim.
"'Rhwbath arall?" gofynnodd Ned.
"Dim ond y dresal," meddwn innau. "Ond mae hi'n o drom."
"Trom "? meddai Jim. "Tyd, Ned."
Ac aeth y ddau at y dresel a chydio ynddi, un bob ochr.
"I b'le'r wyt ti'n mynd â hi, Jim?" gofynnodd Meri Ifans.
"'Wn i ddim . . . i b'le, John Davies?"
"I dŷ dy fam yng nghyfraith, Jim."
"Reit," meddai Jim.
"Reit," meddai Ned.
A chododd y ddau y dresel i deimlo'i phwysau.
"Tyt! Easy!" meddai Jim.
"Easy!" meddai Ned.
A phoerodd y ddau ar eu dwylo cyn ailafael yn y dresel.
