"Paid ti â dangos dy anwybodaeth, hogyn," fyddai ateb yr hen frawd. "Hen daid fy hen daid ffeindiodd y ffon yma mewn ogof yr ochor draw i'r llyn. 'Oedd Owan Gruffydd wedi 'i eni y pryd hwnnw?"
"Wel, nac oedd, ond . . ."
"Ond be'?"
"O, dim byd, Rhisiart Owan."
"Paid ti â chodi dy gloch eto, ynta'."
A throai Rhisiart Owen at y cwmni i adrodd holl hanes y ffon.
"Mynd am dro 'roedd Owan Gwynedd hefo 'i fab un dwrnod, 'ydach chi'n dallt. Hefo Hywal, y mab oedd yn dipyn o fardd. A dyma Hywal yn eistadd i lawr wrth ochor y ffordd i gyfansoddi cân i'r gwanwyn. ' Gwell imi adal iddo fo am sbel,' meddai 'i dad, ac mi aeth i'r gwrych i dorri ffon gollan. 'Doedd gynno fo ddim cyllall yn digwydd bod, a dyma fo'n tynnu 'i gleddyf allan i dorri'r ffon o'r gwrych. Y dwrnod wedyn, mi aeth i ffwrdd i ymladd yn erbyn y Saeson—yn erbyn y brenin Harri'r Ail, 'ydach chi'n dallt. A phan oedd o i ffwrdd, dyma'i wraig o yn cerfio'i enw fo ar fôn y bagal. Cristin i ail wraig o, 'ydach chi'n dallt, hogan glên ofnadwy ac yn meddwl y byd o Owan Gwynadd. A phan ddaeth o adra wedi rhoi cweir i Harri'r Ail yng nghyffinia' Corwen 'na, dyma Cristin yn gneud gwledd fawr iddo fo a'i fìlwyr, ac. yn y wledd honno y cafodd Owan Gwynadd bresant o'r ffon 'ma, 'ydach chi'n dallt." Yr oedd, wrth gwrs, gant a mil o fanylion na allaf i eu cofio yn y stori am y ffon, ond dyna ei chnewyllyn, ac os dangosai rhyw wrandawr unrhyw amheuaeth, cyfeiriai'r hen Risiart Owen ef at "y llyfra'." Yn y "y llyfra" hefyd yr oedd hanes pob plas a bwthyn a chwt-mochyn yn y gymdogaeth, ac ni feiddiai neb amau un gair ynddynt. Oherwydd troai Rhisiart Owen at yr amheuwr gyda geiriau rhywbeth yn debyg i hyn:
"Aros di, ym Mhen-y-twyn yr wyt ti'n byw, yntê?"
"Ia, Rhisiart Owan."
"Wel, beth petaswn i'n deud wrthat ti fod 'na gastall mawr unwaith lle mae'ch tŷ chi 'rŵan? Be' ddeudat ti wedyn? . . . 'Tasat ti'n cega llai ac yn darllan y llyfra', mi wnâi fyd o les iti, 'ngwas i."
