"Ond F'ewyrth Huw, 'fedrwch chi ddim . . ." A thewais.
"Ddim be'?"
"O, dim byd. Mi fasa'n well gin i ddysgu hefo chi na hefo neb."
Cyn bo hir daeth fy nhad i lawr ac eistedd wrth y bwrdd i fwyta'i bowlaid o uwd trwchus â llwyaid fawr o driagl yn ei ganol, y brecwast a fynnai ef bob bore. Bwyteais innau fy wy ar frys gwyllt tra oedd 'mam wrthi'n llenwi'r ddau dun bwyd. Hen dun bwyd f'ewythr oedd yr un a lanwai i mi.
"'Weli di'r tolc 'na sy'n y tun bwyd, John bach?"
"Gwela', F'ewyrth Huw."
"Dyna be' sy i'w gael am fod yn ormod o lanc, wel'di."
"O? "
"D'ewyth' Huw yn mynd i'r chwaral un bora, fachgen, a hitha'n rhew ac yn farrug mawr. Ac wrth waelod y chwaral, yn ymyl Pont y Rhyd, eira wedi toddi'n bwll hir ac wedi rhewi'n wydr. Pawb arall yn'i osgoi o, wrth gwrs, ond D'ewyth', yn trio dangos 'i hun, yn cymryd gwib gan feddwl cael sglefr ar hyd y rhew. Mi gafodd o sglefr, a'i draed a'i dun bwyd yn yr awyr! Paid ti â thrio dangos dy hun, John bach. Ne' codwm gei di."
Cododd fy nhad oddi wrth y bwrdd a brysio i'r parlwr. Dychwelodd yn gwthio cadair f'ewythr o'i flaen.
"Tyd, Huw, " meddai, "ne' mi fydd hi'n ganiad arno' ni." A chynorthwyodd f'ewythr i mewn i'w gadair.
Yr oedd hi'n fore clir, iachus, a sŵn yr esgidiau hoelion-mawr yn uchel yn yr awyr denau. Ni sylwaswn i ar y sŵn traed na bore na hwyr cyn hynny, ond gwrandawn arno yn awr â balchder yn fy nghalon. Onid oeddwn innau, bellach, yn un o'r fyddin a droediai'r ffordd i'r chwarel? Yr hoelion yn galed, galed, ar y lôn; ambell droed yn rhyw lusgo'n o drwsgl weithiau; yr eco'n forthwylion metalaidd, llym, ar lechi clawdd a tho — oedd, yr oedd y sŵn yn un melys y bore hwnnw. Gwthiais fy mawd yn ddyfnach i dwll-braich fy ngwasgod, sgwariais fy ysgwyddau, a tharo fy nhraed yn bendant ar gerrig y ffordd. Nodiais hefyd yn bur ddifater bob tro y cyfarchai fy nhad a'm hewythr rai o'r chwarelwyr a frysiai heibio, rhyw nôd cwta a awgrymai fy mod i'n hen gyfarwydd â'r daith hon yn y bore bach fel hyn.
