Berwodd fy ngwaed ynof pan ddywedodd rhyw ŵr ysmala wrth fy nhad, â thristwch mawr yn ei lais, ei bod hi'n "biti garw mynd â throwsus glân fel'na i'w faeddu yn yr hen chwarel 'na hefyd." Gwelodd f'ewythr y gwrid yn fy wyneb.
"John?"
"Ia, F'ewyrth Huw?"
"Be' sy?"
"Dim byd."
"'Fuost ti'n chwerthin am ben rhywun 'rioed, dywad?"
"'Rargian, do, debyg iawn."
'Fuost ti'n chwerthin am dy ben dy hun ryw dro?"
"Y . . . Naddo, am wn i."
Honno ydi'r gamp, wel'di. A rhaid iti ddysgu chwerthin am dy ben dy hun dipyn yn y chwaral. Ne' mi fyddi'n siŵr o gael dy lysenwi'n 'John Croen-dena' ne' 'Siôn Piwis' ne' rwbath tebyg. Ac ond iti weld dy hun yn iawn, wsti, mi ddoi di i ddysgu dy fod ti'n llawn mor ddigri' â neb arall. 'Weli di'r dyn bach acw sy'n mynd o'n blaena' ni?"
"Gwela', F'ewyrth Huw."
"Dyna iti Now Hen Lwynog."
"O?" A syllais gyda diddordeb ar y gŵr byr a hanner-redai wrth ochr dau chwarelwr tal, heini.
"'Wyddost ti sut y cafodd o'r enw?"
"Na wn i, wir."
"Mi ddaeth o yma o Ryd Ddu i weithio ym Mhonc yr Efail. A'r bora cynta' y daeth o i'r Bonc, dyma fo'n deud wrth yr hogia' 'i fod o'n gwbod mai lle garw am lysenwa' oedd y chwaral, ond 'i fod o'n ormod o hen lwynog i 'neud na deud dim fyddai'n rhoi llysenw iddo fo. ' 'Rydw i'n ormod o hen lwynog,' medda' fo. A Now Hen Lwynog fuo' fo byth wedyn."
Daliodd Ifan Môn ni i fyny, a dechreuodd wthio'r gadair i roi tipyn o orffwys i frechiau f'ewythr.
"Trio rhoi cyngor ne' ddau iddo fo, Ifan Jones," meddai f'ewythr. "Deud wrtho fo am gadw'i lygaid ar chwarelwyr fel Wil Erbyn Hyn iddo fo gael dysgu'n iawn."
"Ia, dysgu gyrru'r wagan tros y doman," meddai Ifan Jones.
Cefais y fraint o gyfarfod Wil Erbyn Hyn y bore hwnnw,
