adnabod Huw Davies. Pam y gelwais ef yn 'Huw Davies,' ni wn, onid oedd rhyw syniad yng nghyrrau pell fy meddwl nad adwaenai Iesu Grist mohono pe soniwn am 'F'ewyrth Huw.'
Cludwyd gwely f'ewythr yn ôl i'r llofft yr wythnos honno, ond gadawodd fy mam y gadair yn ei lle yng nghornel y parlwr. Ac yno y bu hi drwy'r blynyddoedd tan i Wil, hogyn Jim ac Ella, fynd à hi ymaith bore heddiw. Pan dynnai fy mam y llwch oddi ar ddodrefn y parlwr, mor dyner yr âi'r cadach tros gadair f'ewythr! "Huw druan!" fyddai geiriau fy mam. "Un o'r dynion nobla' fuo'n anadlu 'rioed."
Oedd, yr oedd f'ewythr yn un o'r dynion noblaf a fu erioed. Dyn syml, diffuant, dirodres, dewr. Gynnau, fel yr ymdreiglai'r atgofion hyn trwy fy meddwl, cydiais yn hen Feibl mawr y teulu a darllenais yr enwau tu mewn i'r clawr. Yn eu mysg, yn ysgrifen fawr a hen-ffasiwn fy nhaid, gwelwn y nodiad,
"Huw Llywelyn Padarn Davies . . . Ganwyd lonawr 3, 1868."
Ac oddi tano, yn ysgrifen gadarn fy nhad,
"Hunodd, Medi 29, 1914."
"Huw Llywelyn Padarn Davies!" Beth, tybed, a ddaeth tros fy nhaid? Llywelyn oedd ei enw ef ei hun, ac y mae'n debyg y swniai "Padarn "yn o newydd a rhamantus iddo. Poenodd yr enwau gryn dipyn ar fy nhad wedi marw f'ewythr. Os yn "Huw Llywelyn Padarn Davies" y bedyddiwyd ef, oni ddylid torri'r un enwau ar garreg ei fedd? Gwyddai y casâi f'ewythr y ddau enw canol ac na ddefnyddiai mohonynt byth, ond tybed a oedd rhyw ddeddf neu reol ar y pwnc? Ymgynghorodd â Mr. Jones, y gweinidog.
"Enwa' crand, Robat Davies," meddai yntau, "enwa' crand iawn. Ond y pethau a'r bobol syml a dirodres ydi'r rhai crandia' yn y pen draw, wyddoch chi. Dyn syml oedd eich brawd, un o'r dynion mwya' syml a chywir a welodd neb erioed. Rhowch yr enw a hoffai o ar y garreg."
Oedais am ennyd echdoe, ar ôl claddu fy mam, wrth y lechen las ar fedd fy ewythr. 'Huw Davies' meddai'r garreg yn syml ac yn blaen.
