Ymdrechodd y milwr ieuanc lywodraethu ei hun am rai mynudau ar ol i'w gyfaill dewi. Ond o'r diwedd, neidiodd ar ei draed, a tharawodd y bwrdd â'i ddwrn cauedig, nes dychrynu Lewys
"Mi a'i gwnaf," ebai ef, "pe collwn bob gwr a feddaf, a phe syrthiwn fy hunan yn yr antur. Os gall fy nynoliaeth ddal i edrych yn ddidaro ar orthrwm fel hyn, yna goreu bo'r cyntaf imi ei dadwisgo." Yna archodd i'r distain alw ato y Cadben Ifan, modd yr ymgynghorent ac yr ardrefnent ryfelgyrch beiddgar yn ddioed.
PENOD V.
"Y MAE pobpeth yn barod, fy meistr; nid oes yn eisiau ond Bondigrybwyll, fel y gelwir ef," ebai Cadben Ifan. "Haner can'wr llawn arfau, deuddeg o honynt ar feirch, tri chludwyr ymborth; a Charnwen, dy gaseg, fel y gweli, yn prancio dan ei chyfrwy, gan droi ei llygaid nwyfus yn disgwyl am danat."
Neidiodd Reinhallt i'r gwrthaflau, ac yr oedd y fintai yn barod i gychwyn i'w thaith. Traddododd y blaenor ychydig eiriau cynwysfawr calonogol i'w fyddin fechan, gan eu hysbysu fod ganddynt daith beryglus o'u blaenau, ond fod iddi amcan cysegredig, sef dial cam y diniwaid. Fel yr oeddynt yn fechgyn gwlad orthrymedig, atolygai arnynt ymddwyn yn deilwng o Gymru. Dinystr llwyr a fyddai methu yn yr ymgais, ac anrhydedd mawr fyddai llwyddiant. Ni hysbysodd hwynt pa le yr oeddynt ar fedr myned—[nid yw hyny ddoeth bob amser mewn cadlywydd].
