PENOD VII.
SAFAI dengwr-a-deugain ar ganol y gwastadedd eangfaith a elwir Morfa Caer, a Reinhallt ab Gruffydd a'i fyddin fechan oeddynt. Y gwyr traed a sychent y chwys oddiar eu hwynebau; a'r gwyr meirch a gurent eu dyrnau yn erbyn eu ceseiliau er mwyn tynu y wyntrhew oddiar eu bysedd, ac eisteddai eu cadweinydd dewr ar gefn ei Garnwen (cyn sythed a brwynen) yr hon a branciai yn nwyfus falch o tano. Er eu bod o fewn haner milldir i'r ddinas gaerog, teyrnasai y fath dawelwch o'u hamgylch fel y gallent bron glywed chwythiadau eu hanadl eu hunain. Yn ystod eu taith, diflanasai y llu nefol o'u golwg o uni un; ac er fod y lloer a'r sêr yn absenol, nid oedd y nos yn dywell iawn; canys er yn anamlwg, goleuadau'r nefoedd a dywalltent rhyw gymaint o'u pelydron trwy y cymylau gwlanog gwynion, fel y gallai y naill yn y fintai weled y llall. Disgynasai y gwyr meirch, a rhwymasent eu ceffylau wrth lwyn o bolion o goed oeddynt yn marw yn raddol uwchben eu traed ar ganol y Morfa. Ni lefarwyd ond ychydig o eiriau, a'r rhai hyny mewn sibrwd ac yn ddifrifol. Dystawai 'r tafod, er mwyn i'r dwylaw barotoi at lefaru, canys yr oedd y cyfwng gerllaw. "Cymru am byth!" ebai Reinhallt, mewn llais isel treiddgar; "Cymru am byth!" ebai 'r dynion ar adenydd eu hanadl. "Heb Dduw, heb ddim," ebai'r blaenor; "Heb Dduw, heb ddim," ebynt hwythau âg un llais. "Duw a digon," ebai ef; "Duw a digon," ebynt hwythau.
