"Broncoed, bondigrybwyll," ebai'r Ail, "ehed iad bran, un filltir; cyfaill ar farch, all rydio'r Alun yn nghauaf, dwy filltir; cyfaill ar draed, tair milltir; gelyn ar draed neu ar farch, pellder anfesurol—trwy afon angau! Rheinallt y Twr, dewraf o blant gwragedd. Merched Twr y Broncoed, —tecaf er dyddiau Branwen ferch Llyr. Gruffydd, eu tad, llas yn Maes Blawrhith; Marged, eu mam, marw o dor calon! Rhywbeth arall hoffit wybod, Gymro?"
"Dim," ebai'r Ymdeithydd Cyntaf, braidd yn ddychrynedig gan sydynrwydd ymddangosiad y llefarydd, llithrigrwydd ei ymadroddion, a'i ddull gwyllt a rhigil o'u traddodi; a phan glybu hynoted lle ydoedd y Twr, unionodd ei gamrau tua Gwyddgrug yn nghyntaf, ac oddiyno i gyrchfa ei daith hwyrol ac annisgwyliadwy—pellder milltir "cyfaill ar draed." Yr oedd "Nos dawch" galonog, a deufraich o gywydd cyfaddas i'r amgylchiad, yn drwydded ddigonol iddo heibio i'r porthorion; ac yn fuan ceid yr Ymdeithydd lluddedig yn mwynhau rhadlonrwydd croesaw gwir Gymreig, heb raid wrth na hwda na chymer, canys pwy cynesach eu croesaw yn mhob oes na bonedd a gwreng Cymru? pwy fwy eu croesaw ganddynt na'u beirdd? pa fardd enwocach yn y bumthegfed ganrif na Lewys Glyn Cothi?
