Tudalen:Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu.pdf/14

'Y nhad a fu'n plannu'r perthi pella' o'r tŷ,—
perthi'r Cae Top a'r Cae Brwyn,—
a minnau'n grwt bach wrth ei sodlau
yn estyn iddo'r planhigion at ei law;
tair draenen wen a ffawydden,
tair draenen wen a ffawydden yn eu tro;
A'i draed e'n mesur rhyngddyn nhw ar hyd pen y clawdd.
a'u gwasgu nhw'n solet yn y chwâl bridd-a-chalch.
Yna'r weiro patrymus y tu maes iddyn nhw—
Y pyst-tynnu sgwâr o bren deri di-risgl
Wedi 'u sinco'n ddwfn i'r tir byw—
a minnau'n cael troi'r injan-weiro ar y post
tra fydde fe'n staplo,
a'r morthwyl yn canu'n fy nghlust dan y ffusto.
A minnau'n mentro ar y slei-bach
ddanfon telegram yn ôl tros y gwifrau tyn
i'r plant eraill y pen-draw i'r clawdd,
a nodyn y miwsig yn codi ei 'bitch'
wrth bob tro a rown i handlen yr hen injan-weiro.
'Nhatcu, meddai 'nhad, a blanasai'r Caeau Canol—
Cae Cwteri, Cae Polion, Cae Troi—
ond 'roedd cenedlaethau na wyddwn i ddim byd amdanyn' nhw,
ond ôl gwaith eu dwylo ar y Cae Lloi a'r Cae Moch,
wedi plannu'r coed talgryf boncyffiog rownd y tŷ.—
a gosod eirin-pêr yma a thraw yn y perthi.
'Roedd llun mewn llyfr hanes yn yr ysgol
o'r Sgwâr Prydeinig yn yr Aifft,
(neu Affganistan neu'r India, efallai,
man a arferai fod yn goch ar y map, 'ta beth.)
A rhes o gotiau coch ar eu boliau ar y llawr,
ail res y tu ôl iddi hi ar eu gliniau.
a'r drydedd res ar ei throed,
a'r cwbl yn saethu anwariaid melyngroen ar feirch yn carlamu
a gwneud iddyn' nhw dynnu'n ddi-ffael i'r chwith ac i'r dde yn eu rhuthr,
heb allu torri trwy rengoedd di-syfl y sgwâr mewn un man.
A dyna fu'r perthi i mi fyth ar ôl hynny,
rhengoedd o ddewrion yn cadw'r gwynt a'r corwyntoedd
rhag cipio cnewyllyn fy mod caer—fewnol fy Llain.
Ond nid anwariaid (er mor wyllt) ar feirch diadenydd
mo'r gwyntoedd, ond llengoedd o ysbrydion
yn codi, heb allu haltio yn eu rhyferthwy ysgubol,
yn grwn tros y perthi a thros frigau'r coed,
yn grwn tros Y Llain heb ysigo teilsen o'r to,