Tudalen:Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau.djvu/6

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

Yr oedd ei eiriau'n ysbrydoli. Yr oedd ei Gymraeg mor naturiol a swynol â thincial afonig dros ei cherrig gwynion mân. Ni bu ei hafal fel ysgrifennwr rhyddiaith ers Elis Wynne.

Ar ddydd Nadolig, 1858, y ganwyd ef, yng Nghoed y Pry, Llanuwchllyn, Meirionydd, "hen dŷ tô gwellt a'i dalcen mewn llechwedd." Bu'n dysgu yn ysgol bob dydd Llanuwchllyn, yn ysgol. ramadeg y Bala (lle y cyfarfu â "Tom" Ellis), yn athrofa'r Methodistiaid Calfinaidd yn y Bala (bu bron iddo fynd i'r weinidogaeth); yng Ngholeg Aberystwyth, ym mhrifysgol Glasgow, ac ym. mhrifysgol Rhydychen (Coleg Balliol). Fe'i gwnaethpwyd yn Gymrawd ac athro yng Ngholeg Lincoln, Rhydychen, ac yr oedd yn un o ysgolheigion a darlithwyr gorau ei ddydd yno. Yno yr ysgrifennodd amryw o'i lyfrau ac y cychwynnodd y cylchgronau Cymru, Cymru'r Plant, Y Llenor, a Heddyw. Gwnaeth waith enfawr dros Gymru drwy'r wasg mewn 30 mlynedd. Fe'i penodwyd yn Brif Arolygydd Ysgolion yng Nghymru, ac yn y byd hwnnw, fel y dywed Mr. R. T. Jenkins (yn. Y Llenor, Cyf. IX, Rhif 1) fe barodd bod rhyw " ysbryd yn ymsymud, rhyw nodd yn cerdded yn y canghennau diffrwyth." Bu farw yn 1920, a'i gladdu yn Llanuwchllyn.