Tudalen:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf/24

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

hir iawn, gan fod genyf lawer o leoedd eto i ymweled a hwynt, i'r dyben o gasglu arian y "Diliau" oedd wedi eu dosbarthu hyd Ogledd a Deheudir Cymru. Ac ar ryw fore ddechreu yr wythnos, cychwynais i'm taith tua Llanegryn a Thywyn Meirionydd. Wedi cyrhaedd o honwyf uwch ben dyffryn prydferth, ac afon Dysyni yn ymarllwys yn araf drwyddo i'r môr, gwelwn graig fawr ardderchog gyferbyn â mi yr ochr draw i'r dyffryn, yr hon a elwir Craig y 'Deryn. Tybiwyf ei bod yn un o'r hynotaf yn Nghymru. Mae hi yn nodedig felly yn misoedd Mai a Mehefin, pan y bydd pob math o adar bron yn dyfod yno i nythu; a bydd y fath drwst gan leisiau yr hen adar a'u cywion nes y bydd preswylwyr yr ardal yn cael merwino eu elastiau wrth wrando eu crochnadau. Eisteddais i lawr, a chyfandoddais yr englynion canlynol iddi allan o law:

Craig wech glaer, yn crogi uwch glyn,—swynol
Hen Ddysyni ddillyn;
Craig fras ar wedd caerog fryn,
Crug dŵr yw Craig y Deryn.

Craig serth yn llawn prydferthion— lle heidia
Llu o hediaid mawrion
Rhyw grachod dinod at hon
Yw gorfawr greigiau Arfon.

Er bod ger bron yn Meirionydd—gannoedd
O geinion greig celfydd.
Ar bob craig fawr, seith-fawr sydd,
Unbenes yw hon beunydd.

Rho'i her all Craig y Deryn—i'r creigiau
Sy'n crogi uwch Penllyn;
Ei dull-wedd sy'n fwy dillyn,
Na'r Gader fawr ger llaw'r llyn.

Mae'n eres loches lachar—a moethus
I bob math o adar,
Rhai geirwon, gwylltion, a gwar,
T'rawiadol yn cyd-drydar.