Prif Feirdd Eifionydd/Y Fam a'r Blaidd

← Hercwlff a'r Certwynwr

Prif Feirdd Eifionydd gan Edward David Rowlands

Merchur a'r Cymynnydd Coed

Y Fam a'r Blaidd.

DIGWYDDAI Blaidd, wrth grwydro am ysglyfaeth,
Ddyfod at ddrws rhyw dy lle'r ydoedd mamaeth
Yn magu plentyn bach, a hwnnw'n crio,
A hithau'n gwneud ei goreu glas i'w suo,
Ond methu'n lân a chaffael ganddo dewi;
Nid oedd dim diwedd ar ei nâd a'i waeddi.
Ac meddai hithau wrtho,
O'r diwedd, gan ei ddwrdio,
A'r Blaidd wrth y pared,
Yn glust fain yn clywed,
"Rhof di'n lwmp i'r Blaidd i'th lyncu,
Os na thewi di a nadu.

Tyr'd yma, 'r Blaidd, tyr'd yma, 'r hyll a'r milain,
A hwde'r plentyn drwg sydd yma'n gerain."

Fe feddyliodd y Bleiddyn mai gonest
Oedd bygythiad y wreigen, a gwir;
Ac y taflai hi'r baban trwy'r ffenest',
Iddo ef i swpera cyn hir.

Ond fe dawodd y plentyn yn fuan,
Ymdawelodd ar fynwes ei fam,
Tra'r oedd hithau yn ei ganmol â chusan;
Nid oedd berygl o niweid na nam.

"Na! ni chaiff y Bleiddyn
Mo'm hanwylyd i;
Hai, li, lwli, 'mhlentyn;
Clws dy fam wyt ti.
Doed y cono cethin
I dy nôl di'n awr,
Gwnawn ei ben yn gregin,
Hefo'r fwyall fawr."

"Ho! ho!" meddai'r Blaidd.
Mae'r gwynt wedi troi!
'Rwy'n meddwl o'r braidd,
Mai gwell imi ffoi.
Ces siomiant a mêth
Wrth wrando mam anghall,
Yn d'wedyd un peth,
Ac yn meddwl peth arall."