Neidio i'r cynnwys

Tudalen:Cwm Eithin.djvu/157

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

Pa bryd y gwnaed i ffwrdd â'r drol gŵn yng Nghymru nis gwn. Gwelais rai yn Llydaw yn 1908.

Ond erbyn hyn mae'r separator wedi dyfod hyd yn oed i Gwm Eithin, a dyna'r hen greadur casaf gennyf ei weld mewn ty ffarm o ddim. Meddyliwch am hogyn wedi ei fagu yn y wlad, ac wedi treulio llawer mwy yn anialwch y dref na'r Israeliaid yn anialwch Sina, yn cael mynd am dro i Gymru, ac ar ddiwrnod tesog o haf, bron a lleddfu yn yr haul, yn unioni at dy ffarm at amser cinio gan ddisgwyl am fowliaid o datws llaeth. Gwraig lawen yn ei dderbyn i mewn, a'i wadd i'r gegin lle y clywai'r tatws yn berwi. A hen gwrnad oer y Separator yn torri ar ei glustiau o'r briws, ac yntau yn gwybod nad yw llaeth enwyn y separator yn dda i ddim ond i dwyllo'r moch. Y fath siomedigaeth.

Hwyrach na allaf wneud yn well, yn lle rhoi disgrifiad o ddodrefn y tŷ a chelfi'r briws, na rhoddi cerdd y dodrefn i mewn fel y ceir hi yn Beirdd y Berwyn, o gasgliad Syr O. M. Edwards (1902), gan un o feirdd Cwm Eithin.

CERDD DODREFN TY.

Tôn—"Hun Gwenllian."

Dowch yn nes i wrando arna,
I chwi'n ufudd y mynega,
Llawer peth y ddylech geisio,
Er na wyddoch ddim oddiwrtho;
Oni bydd morwyn sad synhwyrol,
A dyn glew gwaredd da naturiol,
Gwell yw iddyn i gwasaneth
Nag ymrwymo yn ddi—goweth,
Oni bydd y stoc i ddechre
Ganddo fo ne ganddi hithe;
Os priodi'n ddiariangar,
Cyn pen hir y bydd edifar.

Dyle pob gŵr gwedi ymrwmo
Wneud y fydde gweddol iddo,
Cymryd gofal yn wastadol
Am y pethe sy angenrheidiol ;
Ni all dyn na dynes heini
Fyw ar gariad a chusanu,