Ernes hapus o rawnsypiau—Canaan,
Yw cynnwys ei hymnau;
Dan y tal bren afalau—bu'n eistedd,
A'i ffraeth gynghanedd yw ffrwyth ei ganghennau.
Er hyn i gyd, ni chafodd pennill o'i waith, druan bach, ymddangos yn y Llyfr Emynau. Ceir ar garreg ei fedd ym mynwent Caeathro:
Thomas oedd wir was yr Iesu,—nid grym
Ond gwres wna'i nodweddu;
A thrwy'i swydd gwnae orseddu
Anrhydedd ar enw Rhyd-ddu.
Ei Amen llawn dymunfant—a deimlwyd
Aml waith yn ddiffuant;
Fel ei dôn ar ddwyfol dant
Ei gynes air 'Gogoniant.'—(Isalun)."
Dechreuodd bregethu tuag 1830. Aeth oddiyma i Benygroes yn 1866; ac oddiyno i'r Bwlan oddeutu 1868. Bu farw Hydref 16, 1870, yn 63 oed. (Edrycher Bwlan, a chywirer yr amseriad a roddir yno i'w farwolaeth, sef 1871). (Goleuad, 1870, Hydref 22, t. 13.)
Sefydlwyd Cyfrinfa y Temlwyr Da yma yn 1873. Yr oedd yma 80 o aelodau yn niwedd y flwyddyn.
Dewiswyd R. R. Morris ac Owen Williams yn flaenoriaid yn 1873. Dechreuodd R. R. Morris bregethu yn 1876. Ar hynny dewiswyd ei dad, William Morris, yn flaenor yn ei le. Owen Williams, dawel, ddiymhongar, a fu farw yn haf 1882, Sylw E. E. Owen yn y Drych: "Os bydd darluniau helyntion y Cristion yn grogedig ar barwydydd y nefoedd, bydd hen feudy'r Cefn a beudy Rhyd—ddu yno, fel hen fannau cyfarfod Owen Cwellyn â Duw." (Mehefin 26.) Yn 1885 derbyniwyd H. Parry Williams i'r Cyfarfod Misol fel blaenor. Yr ydoedd yn ysgrifennydd yr eglwys cyn hynny, ac y mae wedi parhau yn y swydd. Yn 1886 y bu farw y ffyddlon Francis Roberts, blaenor er 1864. Sylw Mr. R. R. Morris arno: "Yr oedd Francis Roberts yn fab i Richard Roberts Caergors, ac yn wr talaf, praffaf, ystwythaf y fro. Medrai Lyfr y Salmau yn lled lwyr ar dafod leferydd, a chae flas ar hanesion yr Hen Destament." Yn 1889 derbyniwyd William Pierce i'r Cyfarfod Misol fel blaenor.
Yn 1889 rhowd caniatad i ail-adeiladu'r capel. Pregethwyd am y tro olaf yn yr hen gapel, Gorffennaf 7, 1889, gan W. Williams
