_(page_1_crop).jpg)
TANCHWA YN CILFYNYDD.
279 WEDI EU LLADD.
Prydnawn Sadwrn, Mehefin 23, 1894, ychwanegwyd un arall at rhestr hir tanchwaoedd Deheudir Cymru. Saif Pwll yr Albion, Cilfynydd, oddeutu dwy filldir oddiwrth Pontypridd. Agorwyd y pwll yn 1887, a chyflogid oddeutu 1,600 o weithwyr yno. Pan oedd y gweithwyr nos i lawr yn dilyn eu goruchwylion, oddeutu pedwar o'r gloch, clywyd ergyd caled iawn, a gwelwyd colofn o fwg yn esgyn o'r pwll, Credid ar y cyntaf fod un o'r boilers tanddaearol wedi myned, ond cyn hir gwelwyd mai rhywbeth mwy difrifol ydoedd. Aeth parti i lawr ar unwaith i wneyd ymchwiliad, ac yn mhen dwy awr cafodd un-ar-bymtheg eu codi yn fyw. Bu farw naw o honynt wedi hyny. Credir fod 279 wedl eu lladd. Cafodd 11 eu claddu heb wybod pwy oeddynt. Nid oes un wybodaeth am achos y taniad.
Eto, mae yr angel creulon
Wedi disgyn ar ein gwlad,
Ac y mae yn agos dri chant
'Nawr yn gorwedd dan ei draed;
Tref Cilfynydd sydd yn wylo
Dan yr ergyd sydyn, drom,
Gwragedd, a phlant bach amddifad
Cwyno maent y foment hon.
