Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf)/Cywydd i ofyn Ffrancod
| ← Marwnad i John Owen | Barddoniaeth Goronwy Owen gan Goronwy Owen golygwyd gan Isaac Foulkes |
Proest Cadwynodl Bogalog |
CYWYDD I OFYN FFRANCOD,
[Gweler LLYTHYRAU, tudal. 106, 109.]
Y GWR addwyn, goreuddeddf,
Ni wn wr oll yr un reddf;
Gwr ydych gorau adwaen,
Och b'le y cair un o'ch blaen?
Yn ail i chwi ni welais,
Naws hael, o Gymro na Sais.
Gwr od,[3] Ysgwier, ydych
Ar bawb, a phoed hir y bych,
Ym Meirion lwys, am roi'n lân
Haelaf achau hil Fychan;
Hael yn unwedd, hil Nannau;
Dau enwog hil dinaghau;
Hil glân, a ŵyr heiliaw gwledd,
Blaeniaid ar holl bobl Wynedd,
O chyrchent, rho'ech i eirchiaid
Ddawn a rhodd ddien i'w rhaid;
Ni bu nâg i neb yn ol,
Na gwâd o Gors-y-gedol;
Gwir ys henwi'r Gors hono
Yn Gedol, freyrol[4] fro;
Cors roddfawr, o bwyf awr byw
Un gedol ddinag ydyw;
Gras a hedd yn y Gors hon,
Lle hiliwyd llu o haelion!
Yn y dir[5] 'rwy'n ymddiried,
A gwn y cair ynddi ged;
A ched a archaf i chwi,
A rhwydd y bych i'w rhoddi.
Ior[6] mau, os wyf o rym sal,
Dyn ydwyf dianwadal,
O serchog, dylwythog lin,
Dibrinaf ddeiliaid brenin;
Ail llanw môr yw y llin mau,
Ceraint i mi 'mhob cyrau,
Ym Mon a Llanerch-y-medd,
A Llyn, a thrwy holl Wynedd,
Yn llinyn yno llanwent,
Hapus gylch Powys a Gwent,
Diadell trwy'r Deaudir,
Rhaid oedd, a thrwy bob rhyw dir.
Ein hynaif iawn wahenynt
Bedair rhan o'r byd ar hynt;
Dwy oludog, dew, lydan,
Duw Ion a ŵyr, a dwy'n wan;
O gyfan bedair rhan byd,
Dwyran i mi y deiryd;
Ac aml un yn dymunaw
Waethaf o'u llid! waith fy llaw;
A rhwydd wyf i'r rhiaidd yrr
Llwythawg i yru llythyr,
Ond na fedd dyn, libyn lu,
Diles mo'r modd i dalu.
Gwyn ei fyd egwan a fedd
Wr o synwyr o'r Senedd,
A'i dygai'n landdyn digost
I selio ffranc, ddisalw ffrost!
Minau, fy mawr ddymuniad
Yw cael gan wr hael yn rhad,
Ffrancod eglur, Mur Meirion,
O ran mael i 'Ronwy Mon.
Hefyd nid Ffrainc anhyfaeth,
Dyn o dir Ffrainc, dwndwr ffraeth;
O'r rhwyddaf i'm y rhoddech
O'r lladron chwidron naw chwech;
Er mai gormodd, wr noddawl,
Yw rhif deg rh'of fi a diawl;
Deuddeg o chaf ni'm diddawr,
Ni'ch difwyn, y gwr mwyn mawr;
Hyny dâl, heb ry sal bris,
Lawer o Ffrancod Lewis,[7]