Beryl/Pennod XIV
| ← Pennod XIII | Beryl gan Elizabeth Mary Jones (Moelona) |
Pennod XV → |
XIV.
Ti gei
Yn ôl yr hyn a wnei :
Os bydd
Dy daith i'r dydd, y dydd a gei.
—ELFED.
Bов prynhawn Sadwrn, pan fyddai'r tywydd yn braf, byddai Beryl a Nest a Geraint ac Enid yn mynd allan am dro hyd bentref Bryngwyn. Yno prynai Beryl fwyd ar gyfer yr wythnos ddilynol. Yr oedd milltir o ffordd o Faesycoed i'r siop. Yr oedd hi ar ben pellaf y pentref. Aent heibio'r ysgol a'r capel i fynd tuag yno.
Un prynhawn ym mis Ebrill, yn lle mynd i Fryngwyn, cerddodd y pedwar i'r dref. Yr oedd eisiau esgidiau ar Geraint ac Enid, am fod y rhai a oedd ganddynt wedi mynd yn rhy fach iddynt. Tyfai'r ddau'n gyflym.
Hwnnw oedd y tro cyntaf i'r ddau fach fod yn Llanilin. Gwelsant lawer o ryfeddodau yno. Mynnent aros i edrych ar bob siop.
Yr oedd yno un siop esgidiau fawr. Nid siop gymysg o ddillad, esgidiau, bwyd, a phob math o beth arall ydoedd. Dim ond esgidiau a werthid ynddi. Yr oedd yno ddigon o gadeiriau fel y gallai'r prynwyr eistedd tra fyddent yn treio'r esgidiau. Yr oedd pedair o ferched ieuainc mewn dillad duon yno i helpu pobl i ddewis eu hesgidiau, a hyd yn oed eu helpu i'w gwisgo.
Tynnodd Geraint ac Enid sylw pawb yn y siop. Yr oeddynt wedi eu gwisgo mor bert y prynhawn hwnnw, ac yr oeddynt mor iach eu golwg ac mor lân. Oni bai am eu dillad gwahanol, ni ellid adnabod un oddi wrth y llall. Yr oedd pennau cyrliog y ddau, a'u hwynebau, yr un fath yn union.
"O, dyma ddau fach annwyl!" meddai'r ferch a weiniai arnynt.
Edrychai pob un o'r merched eraill yn garuaidd arnynt wrth fynd yn ôl ac ymlaen yn brysur gyda'u gwaith. Adwaenai rhai ohonynt Beryl a Nest, a gwyddent eu hanes. Cyn iddynt fynd, daeth perchen y siop ei hun atynt i siarad â'r pedwar ac i holi eu hynt. Dywedodd yr adwaenai eu tad a'u mam yn dda. Rhoes swllt bob un i Geraint ac Enid, a dywedodd wrthynt am brynu rhywbeth cyn mynd adref.
"Dyna ddyn neis!" ebe Nest wedi mynd allan.
"Ie'n wir, dyn neis iawn," ebe Beryl.
"Wyddost ti beth sydd wedi dod i'm meddwl?" ebe Nest eto. "Mi hoffwn gael lle yn y siop yna ar ôl gadael yr ysgol."
"Mewn siop esgidiau! Dylit gael mynd i'r Ysgol Sir, Nest fach," ebe Beryl.
"Na, rhaid imi ddechrau ennill," ebe Nest. Ni chawsant amser i siarad ymhellach ar y pwnc ar y pryd hwnnw. Yr oedd eisiau prynu rhai pethau eraill, ac eisiau edrych ar ôl y ddau fach, rhag iddynt fynd o dan draed y ceffylau, oherwydd dydd prysur yn Llanilin oedd dydd Sadwrn. Cawsant eu cario adref yng nghart Penlan. Yr oeddynt yn falch ar y cyfle, gan fod Geraint ac Enid wedi blino'n enbyd.
Yr oedd golwg lon iawn ar Eric pan ddaeth adref y noson honno. Cyn cymryd amser i dynnu ei gôt a'i gap, daeth i'r gegin a rhoes ddeg swllt ar y ford, a dywedodd:
"Yr wyf wedi cael codiad. Caf ddeg swllt mwy bob wythnos."
"O, Eric!" gwaeddai Beryl a Nest gyda'i gilydd.
"Dywedodd Mr. Hywel os awn ymlaen fel yr wyf wedi dechrau, y cawn godiad arall ymhen hanner blwyddyn."
"Da, machgen i, Eric," ebe Beryl.
"Rhaid dy fod wedi gweithio'n lled dda'n wir cyn cael codiad mor fuan," ebe Nest.
"Byddaf cyn bo hir yn ennill digon fel na bydd eisiau gwario dim o'r arian sydd yn y banc," ebe Eric. "Faint sydd wedi mynd erbyn hyn, Beryl?"
"Yr ydym wedi cael punt allan bob wythnos. Y maent erbyn hyn yn ddwy neu dair punt ar hugain. Ond nid ydynt wedi eu gwario i gyd. Y mae gennyf dair punt yn y tŷ. Yr wyf yn cadw cymaint ag a allaf erbyn bydd eisiau dillad newydd arnom."
"Wn i ddim sut yr wyt yn gallu cael digon o fwyd inni i gyd ar hynny," ebe Eric.
"Y mae'n dda ein bod wedi ein dysgu bob un i fyw'n gynnil, ac y mae pobl wedi bod yn garedig iawn yn dod â llaeth ac ymenyn inni."
"Byddaf finnau'n ennill rhywfaint cyn diwedd y flwyddyn," ebe Nest.
"Ti'n ennill! Rhaid iti fynd i'r Ysgol Sir," ebe Eric.
"Na, nid yw'n deg i ti weithio i'm cadw i yn yr ysgol," ebe Nest.
"Fi yw dyn y teulu. A beth a all merch fel ti ei ennill?" ebe Eric.
"Y mae Nest wedi cymryd ffansi mewn siop esgidiau," ebe Beryl.
"Yr wyf yn siwr yr hoffwn y gwaith," ebe Nest. "Gweld digon o bobl, gwaith ysgafn, a bod yn y dre bob dydd."
"Y mae llawer o bethau mewn busnes na fuaset ti ddim yn eu hoffi," ebe Eric. "Meddwl amdanat ti mewn siop esgidiau!"
"Pam fi mwy na'r merched eraill?" ebe Nest.
"A beth ddaw o'th ganu?" ebe Eric eto.. "Gallwn gael gwersi eto wedyn ar ôl ennill tipyn o arian," ebe Nest.
"Wel, mae tri mis cyn byddi wedi gorffen â'r ysgol. Cawn ddigon o amser i feddwl am y peth," ebe Beryl.
"Byddaf yn siwr o freuddwydio heno fy mod mewn siop esgidiau ac yn ennill dwybunt yr wythnos," ebe Nest.
"Dwy bunt! Byddi'n hen iawn cyn ennill cymaint â hynny mewn siop esgidiau," ebe Eric.
"Aros di dipyn bach," ebe Nest.
"Peidiwch â meddwl gormod am ennill arian, blant," ebe Beryl, "y mae pethau pwysicach yn bod."