Beryl/Pennod XVII

← Pennod XVI

Beryl gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)

Pennod XVIII →

XVII

Gwnaed hiraeth im ei waetha,
A'i bod Hi yn dwyn byd da !
—DIENW.

TUA milltir tu allan i Lanilin, ar yr ochr bellaf oddi wrth Faesycoed, yr oedd Plas Gwynnant. Gwelid ei simneiau ac ychydig o'i do o ben uchaf gardd Maesycoed. Adwaenai'r plant fodur y Plas. Yr oedd yn fwy ac yn ogoneddusach ei olwg nag unrhyw fodur arall a âi ar hyd y ffordd honno.

Tua phump o'r gloch brynhawn y Sul ar ôl yr Eisteddfod, yr oedd Beryl a Nest yn y gegin yn golchi'r llestri tê. Yr oedd Eric a Geraint ac Enid yng nghornel uchaf yr ardd. Yr oedd yno fainc gysurus i eistedd arni erbyn hyn, wedi ei gwneud o brennau heb eu naddu.

Beryl," ebe Nest mewn cyffro, "y mae modur Plas Gwynnant wedi aros o flaen y tŷ, a Syr Tomos a Lady Rhydderch ynddo, yr wyf yn siwr."

Gyda hynny, yr oedd y gyrrwr wrth y drws. Dywedodd ei neges:

"Hoffai Lady Rhydderch a'i ffrind, Mrs. Mackenzie, siarad â Miss Nest Arthur a'i chwaer, os gwelwch yn dda, Miss."

Aeth Beryl allan ar unwaith at y cerbyd i wahodd y ddwy i'r tŷ. Yr oedd yn dda ganddi fod Nest a hithau yn eu dillad dydd Sul. Cymraes oedd Mrs. Mackenzie, ond Saesnes oedd Lady Rhydderch; felly, yr oedd yn rhaid siarad yn Saesneg. Edrychai'r ddwy yn syn ar Beryl. Synnent at ei thawelwch hunan-feddiannol. Fynychaf, pan siaradent hwy â phobl yr ardal, gwelent wylltu a gwrido. Arweiniodd Beryl hwy i'w thŷ, a gwahoddodd hwy yn dawel a moesgar i eistedd, fel petai'n hollol gyfarwydd â throi ymhlith pobl o'u safle hwy. Yr oedd ei Saesneg hefyd cystal â'u Saesneg hwythau. Edmygai'r ddwy hi. Yna daeth Nest i mewn.

"Ah! This is the young lady who charmed us all with her singing," ebe Lady Rhydderch, ac ysgydwodd y ddwy ddwylo â hi.

Yna dywedodd Lady Rhydderch:

"This is my dearest friend, Mrs. Mackenzie, of London. She wished me to bring her here to see you. Now she can speak for herself."

Yna dywedodd Mrs. Mackenzie ei neges. Yr oedd Syr Tomos a Lady Rhydderch a hithau yn yr Eisteddfod, a swynwyd hwy gan ganu Nest. Teimlent fel y beirniad, y dylai llais mor ardderchog gael ei drin a'i ddatblygu. Byddai'n golled i Gymru ac i'r byd oni wneid hynny. Gwyddai hi rywbeth am gerddoriaeth. Yr oedd ei phriod, y diweddar Dr. Mackenzie,—efallai y gwyddent am ei enw, —yn gerddor o fri, ac yr oedd ei gyfeillion ef o hyd yn gyfeillion iddi hi. Yr oedd wedi holi eu hanes hwy ar ôl yr Eisteddfod, a gwyddai mai amddifaid oeddynt, a'u bod wedi eu dwyn i fyny'n ofalus, a'u bod yn nodedig o ddewr, a phobl yr ardal i gyd yn edrych i fyny atynt. Ac yn awr yr oedd am ofyn ffafr ganddynt. A gâi hi'r fraint o ofalu am addysg Miss Nest? Yr oedd wedi trefnu'r cwbl yn ei meddwl. Gwyddai am athro llais heb ei ail yn Llundain. Diau y byddai eisiau dysgu pethau eraill arni. Gwyddai am rai i wneud hynny hefyd. Ei dymuniad oedd rhoi'r addysg orau i Miss Nest i'w pharatoi at fod yn gantores fyd-enwog. Beth a ddywedent eu dwy am hyn?

Edrychodd Beryl yn syn o'i blaen am funud, ac yna ar ben euraid Nest yn ei hymyl. Crynai ei gwefusau er ei gwaethaf, ac yr oedd ei llygaid yn llaith pan atebodd:

Yr ydych yn garedig iawn, ac yr ydym yn diolch o galon i chwi. Gallwn ddweud hynny, beth bynnag. Y mae brawd gennym. Gwell iddo yntau glywed eich cynnig caredig. Galw ar y tri, Nest fach."

Troes y ddwy foneddiges i weld bachgen tal, golygus, yn dyfod i mewn trwy'r drws, ac ar ei ôl gyda Nest ddau fach yn union yr un fath â'i gilydd, ond bod dillad bachgen am un a dillad merch am y llall. Yr oedd y ddau wyneb yr un fath, a'r ddeubar llygaid, a'r ddau ben du, cyrliog.

"Oh, the darlings!" ebe Lady Rhydderch.

Dyma'n brodyr a'n chwaer," ebe Beryl. "Eric, dyma Lady Rhydderch a Mrs. Mackenzie."

Ysgydwasant ddwylo â'r tri, a bu'r ddwy am beth amser yn ceisio cael gan Geraint ac Enid siarad â hwy. Ni wnâi'r ddau ond gwenu arnynt.

Yr wyf yn ofni na allant eich ateb yn Saesneg. Cymraeg yw eu hunig iaith hyd yn hyn," ebe Beryl.

"Da iawn," ebe Mrs. Mackenzie, "a dyna fel y dylai fod hefyd. Cânt ddigon o amser eto i ddysgu Saesneg."

Yna rhoes ei chynnig ynglŷn â Nest o flaen Eric.

"Y mae'n anodd inni ateb yn bendant heno," ebe Eric, wedi diolch iddi. "A gawn ni ychydig amser i feddwl am y peth ac i siarad â'n gilydd?"

"O cewch, bid siwr," ebe Mrs. Mackenzie. Byddaf fi ym Mhlas Gwynnant hyd fore Iau."

Trefnwyd eu bod i anfon eu penderfyniad trwy lythyr i Mrs. Mackenzie erbyn bore Mawrth. Wedi iddynt fynd, dywedodd Beryl:

"Y mae'n hen bryd mynd i'r cwrdd. Cawn siarad am hyn heno."

Eisiau amser i feddwl oedd ar Beryl.