Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun/Rhagair

← Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun

Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun gan Ieuan Gwynedd

Ardal Mebyd →

RHAGAIR.

Nid oes odid fywyd, yn holl hanes bechgyn ieuainc Cymru, mor llawn o wersi ì wyr ieuainc yr oes hon â bywyd Ieuan Gwynedd. Yn ei egni dros Dduw a Chymru, trwy dlodi ac afiechyd a hiraeth a dioddef, y mae yn fywyd na ddylai'r Cymry byth anghofio am dano. Ei roi yn fyw o flaen yr oes hon, ar gyfer canrif newydd, yw amcan y pigion hyn o eiriau Ieuan ei hun. Rhodder pob parch i gof ei fywgraffydd ffyddlon,—Robert Oliver Rees o Ddolgellau,— yr hwn a roddodd i Ieuan anfarwoldeb ym meddwl Cymru trwy eì ddarluniadau manwl o'i fywyd a'i waith.

Ganwyd Evan Jones (Ieuan Gwynedd), ym Mryn Tynoriad, ar ochr y Garneddwen, Meirion, Medi 5, 1820. Yn y Ty Croes, chydig yn is i lawr i gyfeiriad Dolgellau, y treuliodd ei febyd. Yn 1837 trodd oddicartref i gadw ysgol; dechreuodd bregethu yn 1838. O'r ysgol ym Marton aeth i Goleg Aberhonddu. Ym Mehefin 1845 ymsefydlodd yn Nhredegar. Priododd Catherine Sankey, o sir Amwythig, tra yno; bu farw ei wraig a'i blentyn. Diflannodd ei iechyd, gadawodd ei eglwys, ymroddodd i lenyddiaeth. Gloewodd ei ffurfafen ychydig drachefn; bu yn golygu papyr yn Llundain; ymbriododd â Rachel Lewis, o Dredwstan. Ond collodd ei iechyd eto, a daeth i Forgannwg yn ol. Bu farw ei fam yn 1849. Bu yntau farw fore Chwefrol 23, 1852, yn 31 oed, a chladdwyd ef ym mynwent y Groes Wen.

Carodd Gymru â chariad angerddol,—y mae ei weithiau, ei GYMRAES, a'i ADOLYGYDD eto gennym. Arhosed ei ysbryd yn gwmni i fechgyn Cymru tra'r dŵr yn rhedeg rhwng ei mynyddoedd.

BRYN TYNORIAD.