Caniadau Barlwydon Llyfr 1/Cymru Newydd

Caniadau Barlwydon Llyfr 1

gan Robert John Davies (Barlwydon)

CYMRU NEWYDD.

HEN Gymru hoff, mae creithiau brad
Ar fy ngwlad i'w gweled,
Yn hir gorweddodd yn ei gwaed
A llygad cil agored;
Hi fu am oesau yn tristhau,
Ond torodd gwawr, mae yn dyddhau.

Dan draed yr estron y bu'n sarn
Iawnderau'n gwlad am oesau,
Ac anwybodaeth megys barn
Yn huddo cenedlaethau;

Ond trodd y rhod—ei hawliau fyn,
Tra baner rhyddid ar bob bryn.

Bu llawer seren lachar, wen,
Ar ael ffurfafen Cymru;
A thrwy'r tywyllwch oedd fel llen,
Fe 'u gwelwyd hwy'n pelydru;
Bu'r tadau'n myn'd o lwyn i lwyn
Yn ngoleu gwan ganwyllau brwyn.

Mae adar dunos wedi ffoi,
Canwyllau cyrff ddiffoddwyd;
Mae Cymru wedi llwyr ddeffroi,
Tra niwloedd oesau chwalwyd;
Dylathra'r heulwen gwm a nant,
Rhydd fywyd newydd yn ei phlant.

Bu ofergoeledd megys pla
Yn difa nerth y tadau,
Ac anwybodaeth megys iâ
Yn oeri'r gwirioneddau;
YR UDGORN ARIAN wnaeth eu brad,
A'r encil ffoisant oll o'n gwlad.

Mae baner wen Efengyl hedd
Trwy gymoedd Cymru'n chwifio,
Ac yn ei wain mae'r gloew gledd,
Ein gwlad, mae Duw'n ei llwyddo;
Ymddyrch yr haul yn uwch i'r lan,
Daw Cymru'n harddach yn y man.

Mor brydferth ydyw temlau dysg
Sy'n britho'n gwlad arddunol,
Ceir enwau'n bechgyn dewr yn mysg
Prif arwyr athrofaol:
Dringo mae'r haul hyd ael y nen,
Dringo mae bechgyn Cymru wen.

Os tlawd y cydnabydda'r byd
Fy anwyl wlad odidog,
Mae'n fôr o gân er hyn i gyd
Os ydyw'n wlad anghenog;
O gân i gân yn mlaen yr ä
Mewn gorthrymderau canu wna.

Mae nentydd Cymru bob yr un
A'i rheieidr oll yn canu,
Gwna'r gwynt delynau iddo 'i hun
O hen fynyddoedd Cymru;
Mae 'i phlant yn swyno'r byd a'u llef
Ar lethrau ban wrth drothwy'r nef.

Mae awen Cymru'n bywiocau,
Mae 'i beirdd yn lluosogi,
Maent o rym awen yn mhob pau
Yn nyddu cywrain gerddi:
Yr awen rêd fel dwfr y nant
Yn wythen arian drwy ei phlant.

Mae Cymru'n hardd, edmyga'r byd
Ei chymoedd a'i llechweddau;
Edmygir hefyd yr un pryd
Ei meibion a'i llancesau;
Rhagori wnant mewn rhin a moes,
Prydferthir hwy wrth droed y Groes.

Mynyddoedd cedyrn Cymru'n glir
Bregetha sefydlogrwydd;
Safed ein cenedl dros y gwir—
Dros grefydd bur ein Harglwydd;
Y nef, yn hon gaiff wel'd ei llun,
Daw fel paradwys Duw ei hun.

Mae Cymru yn cusanu grudd
Y nefoedd hardd uwch ben,
A'i phlant yn cymdeithasu sydd
A'r wlad tu hwnt i'r llen;
Pan losgo Duw y byd a thân
Fy Ngwalia hoff fo'n Gymru lân.

Nodiadau