Caniadau Watcyn Wyn/Gobaith

Caniadau Watcyn Wyn

gan Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn)

GOBAITH.

TI, Obaith anwyl, hen gydymaith dyn,
Dy hanfod fel dy enw, byth yr un;
Yn dilyn trwy holl chwerwderau'r glyn,
Ganolnos ddu yn dangos boreu gwyn;

Yn paentio lluniau ffawd ar wybr ein hoes,
Yn troi y gwynt o'n tu heb awel groes;
Yn nodi'r da, a cheisio celu'r drwg,
Yn dangos siriol wên, a chuddio gwg;
Yn nerthu'r gwan, a gwneyd y llesg yn gry',
Yn dweyd wrth y pen isel, "edrych fry;
Yn lloni'r galon o dan bwys ei chur,
A chwpaneidiau o'th feluswin pur;
I'r llygad gan ei ddagrau'n dywyll sydd,
Dy enw di sydd megys toriad dydd;
Pan yw y byd o'n cylch yn cwympo i'r bedd,
Disgleiria pelydr bywyd yn dy wedd.

Y byd heb Obaith fyddai'n wag a llwm,
Pob awr yn llethu'r oes fel hunllef trwm;
Y byd heb Obaith fyddai'n fan dihedd,
Mwy oer a thywyll na therfynau'r bedd;
Rhyw fynwent eang lawn o brudd—der mud,
Heb son am fywyd, dim ond marw i gyd.

Melusydd einioes—pan yw cysur byd
Yn ffoi a'n gadael, glyni di o hyd;
Tydi yw anadl bywyd llwch y llawr,
Tydi sy'n cadw'n fyw y dyrfa fawr;
Bu llawer pen yn gorphwys ar dy fron,
'Nol colli pobpeth ar y ddaear gron!

Mae oriau'n goddiweddyd marwol ddyn,
Pan na fydd neb yn agos ond dy hun;
Y tlawd, yr unig, a'r trallodus hen,
Sydd yn dy wyneb di yn cwrdd â gwên;
Esmwythi di obenydd gwely'r cla',
Dywedi wrth ei galon y gwellha;
Mae'n codi yn ei eistedd yn dy wydd,
Ac fel yn rhwymau'r bedd anadla'n rhwydd!
Ei law grynedig, wan, estyna hi!
A'i gafael olaf gydia ynot ti!

Tydi yw noddfa olaf bywyd gwan,
Ymollwng i dy fynwes fel ei ran;
Mae gafael bywyd pan heb ildio marw,
Y'ngafael angau,'n hongian wrth dy enw.

Rhaid gadael holl ofidiau ddoe i ddarfod,
Mae heddyw gyda ni a'i ffawd a'i drallod;
Tywyllwch angof guddia y gorphenol,
A goleu'r fonwent ddengys y presenol.

Ond y dyfodol, beth am gaddug hwnw?
Rhy dywyll yw i'r llygad mwyaf gloew
I dreiddio eiliad i'w fynydau duon,
Ei oriau nesaf orwedd mewn cysgodion;
Ond ha! mae gobaith yn ymsaethu iddo,
A gweithia lwybr goleu dysglaer drwyddo;
Yngwyll awyrgylch bygddu y dyfodol,
Chwareui di dy edyn yn gartrefol;
Pelydrau prydferth o dy esgyll dasga,
Y duwch dyfnaf o dy gylch oleua;
O flaen y llygad yn y dû dyfodol,
Dangosi di ysmotiau goleu siriol;
Chwareu yno i ddifyru'r galon,
A denu'r enaid i fwynhau dy swynion;
Hedd, mwyniant, gwynfyd, a'u cymdeithion agos,
A ddeil dy law i fyny i'w harddangos,
Addurni holl barwydydd y dyfodol
A nefol luniau'th grebwyll annherfynol!

Mae'r oes yn llawn o ddigalondid prudd,
A rhagofalon lon'd yr enaid sydd;
Yfory nid oes tywydd teg i gael,
Mae niwl gofidiau i fod yn cuddio'r haul;
Yfory'n dywyll a helbulus iawn,
I lygad pryder yn ymddangos gawn;
Blinderau yn eu hagrwch ddaw i'n cwrdd,
Mac dyddiau cysur wedi hedeg ffwrdd;
Cwpanau trallod, a gofidiau blin,
A wermod chwerw, heb ddim melus win;

A dysglau gwag, arwyddion newyn dû,
Yn hulio byrddau y dyfodol sy';
Dyryswch yn olwynion amgylchiadau,
Tylodi'n cau à drain ein ffyrdd o'n blaenau;
Iselder ysbryd yn enhuddo'n dyddiau,
Nes yn ein gwydd ymrithia cysgod angau,
Y bedd, ac angau'n wancus ar ein cyfer,
Yw'r pethau pellaf genfydd llygad pryder.

Ond llygad gobaith wel yr oll yn olau,
Edrychi di uwchlaw yr holl gymylau;
Erioed ni chasglodd cwmwl yn dy awyr,
Erioed ni threiddiodd pryder i dy natur;
Wyt ti yn troi poen, trallod, blinder, adfyd,
Yn hedd, llawenydd, mwyniant, a dedwyddyd.

Ni fu dyferyn chwerw yn dy gwpan,
Ni ffug—newynodd neb o'th deulu'n unman;
Yr isel ysbryd godi i'r uchelder—
Ar aden angof o derfynau prudd—der;
Tu hwnt i gysgod angau, gweli fywyd,
Edrychi trwy y bedd i ganol gwynfyd.

Faint sydd yn pwyso ar dy enw bywiol
Mewn hyder am holl gysur y dyfodol;
Ymddiried ynot megys y'nghwch bywyd,
I'r cefnfor mawr, i wyneb stormydd enbyd;
Ymollwng, ïe, ymollwng gyda'r tònau,
A mordaith trag'wyddoldeb, rhyw hap—chwarau!
Heb ddarn o astell ffydd i gydio'n unman,
Ymorphwys ar dy enw noeth yn gyfan!

Yr Annuw, ïe,'r Annuw gwyneb galed,
Yn rhwysg ei bechod ynot ti ymddiried;
Mae tonau amser yn ei daflu o hyd
Ymlaen i ymyl traeth y bythol fyd;
A stormydd o euogrwydd yn ei guro,
Nes yw y cyfan yn ymddryllio dano,—

Y cyfan yn ymgolli, ond dy enw
Mae'n cadw ei afael trwy'r ystorm yn hwnw,
Gafaela ynddo, pan ar fin y dibyn—
Min dibyn erch yr anobeithiol lynclyn!
Ond yma try dy enw gwag yn siomiant,
A'th addewidion yn dragwyddol soriant;
Y truan gwymp i oror o drueni,
Lle ni ddaw'th gysgod byth i geisio'i godi;
Trwy ymerodraeth eang uffern faith,
Nid oes un sill o'th enw yn yr iaith.

Y Cristion, dyma'th berchen yn dy bobpeth,
Nid dim ond enw gwag, nid rhith nid rhywbeth;
Yn oriau mwyaf tywyll niwl y ddaear,
Wyt gan y Cristion megys llusern hawddgar;
Wyt gymorth iddo yn nhymhestloedd bywyd,
Gobeithia mewn llonyddwch yn "nydd drygfyd;"
Gobeithia yn yr Arglwydd tra bydd byw,
Ei obaith adeilada ar ei Dduw;
Mae gobaith da trwy ras ynghadw ganddo,
Mae'n gallu gorfoleddu dan obeithio;
Gobeithia ymhob dim, y drwg, a'r da,
Yn marnedigaeth Duw, gobeithio wna;
Mae gobaith yr Efengyl lon'd ei galon,
Mae gobaith ganddo'n sicrwydd addewidion;
Gobaith cyfiawnder, gobaith gwynfydedig,
A gobaith etifeddiaeth anllygredig;
A gobaith iachawdwriaeth annherfynol,
A gobaith bywyd, ïe, byw'n dragwyddol;
Gobeithia pan yn marw'n berffaith ddigryn—
A gobaith adgyfodiad yn ei dderbyn!

Gafaela yn dy enw yn ddiysgog,
Ar gefn pob tòn yn mordaith oes dymestlog;
A tithau megys cadwyn anwahanol,
Yn gafael y'nghadernid yr Anfeidrol;
Arweini ef i'r làn i fryniau'r wlad,
Lle try ei holl obeithio yn fwynhad.

Nodiadau