Enwogion Ceredigion/Timothy Davies, y Cilgwyn
| ← Thomas Francis Davies | Enwogion Ceredigion Bywgraffiadau gan Benjamin Williams Bywgraffiadau |
William Davies, Rhyd y Ceisiaid |
DAVIES, TIMOTHY, gweinidog yn y Cilgwyn, oedd enedigol o ardal Cellan. Ganwyd ef yn y flwyddyn 1711. Urddwyd ef pan yn chwech ar hugain oed. Bu farw yn y flwyddyn 1771. Ei wraig oedd Sara, merch y Parch Jenkin Jones, Llwyn Rhys. Dywedir mai mab Eyan Davies, y cyntaf yn y Cilgwyn, oedd; ond nis gallwn brofi hyny. Pan oedd yn glaf, daeth D. Llwyd, Llwyn Rhyd Owain, i bregethu yn ei le mewn angladd yng Nghoed y Parc; ac ar y bregeth dywedodd, meddir, y gallasai Suddas Iscariot fod yn y nefoedd oni bai ei ddrygioni ei hun, ac o herwydd myned mor bell i "Arminiaeth," ymosodwyd arno yn chwithig ar ddiwedd y bregeth. Aeth Llwyd wedi hyny i bregethu i'r Gilgwyn, a hyny ar Sul y Gymmundeb, yr hyn a fu yn dramgwydd mawr i ran helaeth o'r gynnulleidfa. Yn ganlynol i hyny ymranodd y gynnulleidfa. Y mae yn amlwg fod y Gilgwyn yn gryf iawn yn amser Timothy Davies. Aeth amryw gapeli y cylch wedi hyny yn Ariaidd ac Undodaidd; ond dalodd y Gilgwyn heb fyned ym mhellach nag Arminiaidd. Nid oes dim braidd ol yr hen gapel gynt i'w weled: y lle y bu cannoedd yn ymgynnull, a lle y bu llawer o bobl ieuainc yn cadl eu dysgu, sydd yn bresennol yn anghyfannedd -- dim cymmaint a chareg ar gareg. Y mae y capel presennol o'r enw Cilgwyn, ym mhentref Llangybi tua milltir o'r lle yr oedd yr hen gapel. Ar farwolaeth y diweddar Mr. Evan Lewis ymunodd y gynnnlleidfa â'r Wesleyaid. Hyd hyny, arddelent yr enw Presbyteriaid.