Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth/Hiraeth am Fon

Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth

gan Goronwy Owen

Hiraeth am Fon

PAHAM i fardd dinam doeth,
Pergerdd, celfyddgar, purgoeth,
Ofyn cân a chynghanedd
Gan ddigrain was main nas medd?
Duw nef a ŵyr, dyn wyf fi
Dirymiant, Duw'n dŵr imi!
Dieithryn, adyn ydwyf,
Gwae fi o'r sud! alltud wyf,
Pell wyf o wlad fy nhadau,
Och sôn! ac o Fôn gu fau;
Y lle bûm yn gware gynt
Mae dynion na'm hadwaenynt;
Cyfaill neu ddau a'm cofiant,
Prin ddau, lle'r oedd gynnau gant,
Dyn didol dinod ydwyf,
Ac i dir Môn estron wyf;
Dieithr i'n hiaith hydraith hen,
Dieithr i berwawd awen.
Gofidus, gwae fi! ydwyf,
Wrth sôn, a hiraethus wyf;
Gan athrist frondrist fraendroch,
Ni chyngan hoyw gân ag och;
Mewn canu namyn cwynaw
Ni chytgais na Ilais na Ilaw.

Pobl anwar Pabyloniaid,
Dreiswyr blin, draws arw blaid,
O'u gwledydd tra dygludynt
Wŷr Seion yn gaethion gynt,
Taergoeg oedd eu gwatworgerdd:
"Moeswch ac nac oedwch gerdd."

"Gwae ni o'r byd dybryd hwn,"
Cwynant, "Pa fodd y canwn
Gerdd Iôn mewn tir estronol,
A'n mad anwylwlad yn ôl?
Ni bu, dref sorth tan orthrech,
Fy nhrem, am Gaersalem, sech;
Os hawdd yr anghofiais hi,
Dêl amorth yn dâl imi;
Anhwyhed fy neheulaw,
Parlys ar bob drygfys draw,
A'm tafod ffals gwamalsyth,
Fferred yn sych baeled byth."

Llyna ddiwael Israeliad!
Annwyl oedd i hwn ei wlad;
Daear Môn, dir i minnau
Yw, o chaf ffun, ei choffáu.
Mawr fy nghwynfan amdani,
Mal Seion yw Môn i mi;
O f'einioes ni chaf fwyniant
Heb Fôn, er na thôn na thant;
Nid oes trysor a ddorwn,
Na byd da'n y bywyd hwn,
Na dail llwyn, na dillynion,
Na byw hwy, oni bai hon.
Troi yma wnaf, tra myn Nêr,
O'm hedfa, oni'm hadfer;
Duw nefol a'm deoles,
Duw'n rhwydd im, a llwydd, a lles;
Crist Dwysog, Eneiniog nef,
Cedrwydd, a'm dyco adref.

Walton 1753