Gwaith Goronwy Owen Cyf I/Calendr y Carwr

← Englynion o Weddi

Gwaith Goronwy Owen Cyf I gan Goronwy Owen golygwyd gan Owen Morgan Edwards

Englyn ar Ddydd Calan

CALENDR Y CARWR

[Ym Mhwllheli, tua 1743]

WIR yw i mi garu merch;
Trosais hyd holl ffyrdd traserch;
Gwelais, o'r cwr bwygilydd,
Cyni a gresyni sydd.
Nwyfus fu 'r galon afiach;
Ow! galon sal, feddal, fach!
Wyd glwyfus nid â gleifwaith,
Gwnaeth meinwen â gwên y gwaith.
Ow'r don anhoewfron hyfriw!
Ow! rydda 'i llun, hardd ei lliw.
Teg yw dy wên, gangen gu,
Wyneb rhy deg i wenu.

Gwenferch wyt, gwae fi ganfod
Dy rudd! a di fudd dy fod.
Mwynach a fych, fy meinwen,
Archaf i Dduw Naf, ddyn wen, .
Mwynach, pe Duw a'i mynnai,
Neu fid it' o lendid lai.
Da, ddyn fain, y'th gywrainiwyd;
Hygar ei ffurf, hoewgorff wyd.
Adwyth fod it', ddyn wiwdeg,
Ogwydd i dwyll â gwedd deg.
Odid y canfu adyn
Chwidrach, anwadalach dyn.
Seithug a gefais wythwaith
Gan fain ei hael; gwael y gwaith!
Siomaist fi 'r wythnos yma;
Nos Sadwrn ni chawn dwrn da;
Dyw Sul y deuais eilwaith;
Dydd Llun y bu 'n dywydd llaith;
Dydd Mawrth, da im' ei wrthod;
Dydd Merchur, garw gur ac ôd;
Dydd lau, diau, a fu deg;
Och! Wener, gwlaw ychwaneg;
Ail Sadwrn a fu swrn sych;
Oerwynt im' oedd, ddyn eurwych;
Rhew ydoedd a rhuadwynt,
O berfedd y gogledd, gwynt.
Twy gorft nos yr arhosais,
Dwl im', ac ni chlywn dy lais.
Cnithio 'n gras ar y glaswydr
A'm bys gydag ystlys gwydr;
Llwyr egru llawer awgrym,
Disgwyl i'r ddor egor im'.
Yno gelwais â llais llwrf,
Rhag cwn a pheri cynnwrf,—

"Mari fwyn, mawr yw f' annwyd;
Oer ydyw, O clyw o'th clwyd;
Mawr yw fy nghur, lafur lwyth,
Deffro, gysgadur diffrwyth."
Galwad, ond heb ateb oedd;
Mudan fy nyn im' ydoedd.
Symudaw 'n nes a madws,
Cyrraedd dôl dryntol y drws,
Codi 'r glicied wichiedig,
Deffro porthor y ddor ddig,
Gan ffyrnig wŷn uffernol
Colwyn o fewn, cilio 'n f' ol.
O'r barth yn cyfarth y caid,
Ail agerdd tân o'i lygaid,
Chwyrn udaw, Och! oer nadu.
Yn ddidor wrth y ddor ddu.
Yno clywn swrth. drymswrth dro,
Goffrom, rhwng cwsg ac effro,
Bram uchel ac, ni chelaf,
Erthweh fal yr hwch ar haf;
A beichiaw a'm bwbachai,
Ac annog ci heriog,—"Hai!"
Llemais à mawr ffull ymaith
Yn brudd wedi difudd daith;
Ac anferth gorgi nerthol,
Llwyd, yn ymysgwyd o'm hol.